8. Sınıf İnkılap Tarihi Kitabı Urfa’nın Kurtuluşu Metni Cevapları Sayfa 93

8. Sınıf İnkılap Tarihi Kitabı Urfa’nın Kurtuluşu Metni Cevapları

8. Sınıf İnkılap Tarihi Kitabı Sayfa 93 Cevapları

İngilizler önceden imzaladıkları gizli antlaşmalara ve Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak 24 Mart 1919’da Urfa’yı işgal
etti. İngilizler işgal ettikleri şehri yaptıkları antlaşma gereği Fransızlara devretti. Fransızlar 30 Ekim 1919’da Urfa’yı işgal etti. Anadolu’nun çeşitli yerlerinde ve Urfa’da işgale karşı tepkiler ortaya çıktı. Bunun üzerine Fransızlar işgalin geçici olduğunu açıkladı. Amaçlarının barışı sağlamak olduğunu duyurdular. Barış antlaşması yapılınca şehri terk edeceklerini bildirdiler. Fransızlar bu açıklamalarına rağmen şehirdeki Türk idaresine müdahaleye başlamışlardı.

Bölgedeki silahlı bazı Ermenilerin halka yönelik kışkırtıcı davranışları artış gösterince şehirde işgalcilere karşı savunma hazırlıkları başladı. Urfa Jandarma Komutanı Ali Rıza Bey ile Belediye Başkanı Hacı Mustafa Bey’in liderliğinde kurulan Urfa Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Fransızlara karşı mücadeleye girişti (Görsel 3.5).

Fransızların çevre halkına yönelik özellikle bazı aşiretler üzerinde yoğunlaşan bölücülük faaliyetleri başarıya ulaşamadı. Urfa halkı, Fransızlara karşı tek vücut olup başarılı mücadeleler verdi. Bu başarıların kazanılmasında Urfa Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı Ali Saip (Ursavaş) Bey’in önemli bir katkısı oldu. Ali Saip, bölge halkına ve aşiret reislerine mektuplar yazarak Fransızlara karşı millî bir ayaklanma için hazır olmalarını istedi. Fransız işgaline karşı Siverek’te halkın katılımıyla üç bin civarında kuvvet toplandı. Ali Saip Bey bu kuvvetlerle 7 Şubat 1920’de Karaköprü köyüne geldi. Buradan Fransızlara uyarılarda bulunarak şehri 24 saat içinde terk etmelerini istedi.

Ali Saip Bey, “Kuvâ-yı Millîye Kumandanı Namık” imzasıyla Fransızlara şu ültimatomu verdi:

“Asırlardan beri hür ve bağımsız yaşamış bir millet, istila ve esareti kabul edemez…Urfa’daki misafirliğinize daha fazla müsaade etmemize imkan yoktur. Antlaşmaya aykırı işgalinizi şiddetle reddeder, 24 saat içinde Urfa’yı terk ve tahliye etmediğiniz takdirde kesin hareketlere başvurulacağını ve dökülecek kanların sorumluluğunun size ait olacağını üzüntü ile bildiririz. Hristiyan vatandaşlarımızın her türlü hakkı korunacaktır. Urfa’yı boşaltmaya onay verdiğiniz takdirde sınırımızın dışına kadar serbestçe gidebileceğinizi temin ederiz.” Bu ültimatomu elinde beyaz bayrakla, Badıllı Aşireti’nden Mahmut adında bir savaşçı götürmüştü. (İsmail Özçelik, Millî Mücadele’de Güney Cephesi Urfa, s.164) (Düzenlenmiş ve sadeleştirilmiştir.)