7. Sınıf Din Kültürü Kitabı Başlıca tasavvufi yorumlar hangileridir? Üç örnek veriniz. konusunu kısaca ele alacağız.
“Başlıca tasavvufi yorumlar hangileridir? Üç örnek veriniz.” ile ilgili kısa cevabı ;
Cevap :
Günümüzde hala etkisini sürdüren tasavvufi yorumların başında gelir.
Mevlevilik: Mevlana Celalettin’in oğlu Sultan Velet tarafından, babası Mevlana’nın ölümünden sonra, XIII. yüzyılda Konya’da kurulan, temeli Mevlana’ nın görüşlerine dayanan Sünni bir tarikat.
Alevi- Bektaşilik: Türkiye ‘de Alevilik denildiğinde ilk akla gelen isim Bektâşîliktir. Bektâşîlik, Hacı Bektaş-ı Veli tarafından kurulan tasavvufi bir İslami tarikattır. Bu tarikat mensupları (el alarak ya da diğer bir deyişle nasip alarak bu örgütlenmeye katılan kişiler) ise Bektâşî olarak adlandırılırlar.
Kadirilik: Abdülkâdir Geylânî yolunun takipçileri tarafından 12. yüzyılda kuruldu. İslâm Tarihinde sesli zikir yapan tarikatlar arasındadır.
Yesevilik: Nakşibend’îyye tarikâtı şeyhi Hâce Yûsuf el-Hemedânî’nin müritlerinden Hoca Ahmed Yesevî’den alan, tasavvufi yorumdur.
Nakşibendilik: Hace Muhammed Bahauddin Nakşibend Hz.lerinin isminden gelen temel usullerini belirlediği ancak ondan başlamayan manevi terbiye yoludur.
“Başlıca tasavvufi yorumlar hangileridir? Üç örnek veriniz.” ile ilgili uzun cevabı ;
Cevap :
Tasavvufi yorum; Her anda Allah’ ı anmak ve günahlardan uzak durmak amacıyla ile , Allah’ a yakınlaşmayı amaçlayan yapıların çizdiği yola verilen isimdir.
Mevlevilik: Osmanlı Türkçesi: مولويه – Mevleviyye ismindedir. 13. yüzyılda yaşamış Mevlana Celaleddin Rumi’nin görüşleri ve tasavvufî düşünceleri üzerine, 14. yyda kendisinin ölümü ardından gelişen tasavvufi akımdır.
Mevlana’ nın meşhur olan insanlığa verdiği 7 öğüt;
– Cömertlik ve yardım etme konusunda akarsu gibi ol.
– Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.
– Başkalarının kusuru örtme konusunda gece gibi ol.
– Asabiyet ve hiddet göstermede ölü gibi ol.
– Alçak gönüllülük ve tevazu göstermede toprak gibi ol.
– Hoşgörüde deniz gibi ol.
– Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol.
Mevlana Sevilen Sözleri
Mevlana’nın 7 öğüdü dışında da birçok güzel sözü vardır. Mevlana’nın en güzel sözlerini şöyle sıralayabiliriz.
‘Yarın yaparım deme, bugün de dünün yarınıydı, ne yapabildin?’
‘Her şey, neye layıksa ona dönüşür.’
‘İyiyi ara, güzeli ara, doğruyu ara ama kusur arama.’
‘Aşk nasip işidir, hesap işi değil. Aşk adayıştır, arayış değil.’
Alevi- Bektaşilik: Türkiye ‘de Alevilik denildiğinde ilk akla gelen isim Bektâşîliktir. Bektâşîlik, Hacı Bektaş-ı Veli tarafından kurulan tasavvufi bir İslami tarikattır. Bu tarikat mensupları (el alarak ya da diğer bir deyişle nasip alarak bu örgütlenmeye katılan kişiler) ise Bektâşî olarak adlandırılırlar.
Alevilik-Bektaşilikte önem verilen ilkeler;
– Haya, cömertlik, sabır, şükür, ilim, marifet, haya, edep, kendini bilme, tevazu sahibi olmak, insanları ayıplamamak, sır saklamak, insanlara ve diğer varlıklara kötü gözle bakmamak.
– Ehl-i Beyt sevgisi çok önemsenmiş, Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hz. Hüseyin, Hz. Hasan’a çok sevilir ve saygı duyulur. – Alevilik ve Bektaşilikte oniki imam sevgisi de önemlidir. Sevmek gerekir.
– Alevilikte misafirperliğin ve dostluğun önemi büyüktür. Küçükler büyüklerine her zaman saygı duyar.
– Alevilikte, iyilik yapmak, sabırlı olmak ve öfkeden kaçınmak, emredilmiş. Bu eline, beline ve diline sahip olmak şeklinde söylenmiştir. Şartlar ne kadar zor olursa olsun bu ilkeye uyulması istenmiştir.
– Alevilik sevgi temelinin üzerine kurulmuştur. Sevgi, saygı, hoşgörü, barış gibi ilklerin yaygınlaşması istenir. İnsana saygı en önemli ilkedir.
– Alevilikte bu ahlaki kurallara uymayanlar düşkün denir. Düşkünler dedelerce uyarılır. iyilikle tenbihlenir.
– Edepli ve insanı kamil olması istenir. Bundan maksat kişinin, eline diline beline sahip olmasıdır.
Kadirilik: Abdülkadir Geylani yolunun takipçileri tarafından 12. yüzyılda kurulan , Abdülkadir Geylani ‘ nin düşünceleri doğrultusunda olan tasavvufi akımdır.
Kadirilik özellikleri kısaca nelerdir?
Dilini sürekli yemine alıştırmamak.
Başkalarına yük olmamadan kendi işini kendi görmek
Hoşgörü ve tevazu sahibi olmak.
Sesli zikir yaparak zikrin gerçeğine ulaşmak
Sürekli Allah’ı (c.c.) zikretmeye alışmak
Gündüzleri oruç tutup geceleri az uyumak.
İnsanların sahip olduğu şeylere tamah etmemek.
Yesevilik:
Bu tasavvufi yorumda İslam dini ile Türk kültürünü birleştiren bir anlayış egemendir. Ahmet Yesevi Orta Asya’d aki Türk aşiretlerini tek bir çatı altına alamayı başarmış, İslamın yayılmasında etkisi olmuştur.
Nakşibendilik: 1389 tarihinde vefat eden Hace Muhammed Bahauddin Nakşibend Hz.lerinin temel usullerini belirlediği ve ismini ondan alarak “Nakşibendilik” denen manevi terbiye yoludur.
Bu terbiye yolu ve usûlü, Şah-ı Nakşibend Hz.leri ile başlamış değildir. Bu terbiye yolunun adabı, silsile yolu ile Hz. Ebu Bekir Sıddık ’a (r.a) ve ondan Hz. Resulullah (s.a.v) Efendimiz:’ e kadar ulaşmaktadır.
İslami emirler hem ibadetler hemde manevi yolda ilerlemek olduğundan dolayı sadece namaz , oruç gibi islamın beş temel şartı yapmak yeterli olmaz. Aynı zamanda Kuranın emretmiş olduğu ihlas ve devamlı zikirde olma halinin temini amaçlanır. Nakşiler essiz zikir yaparlar.
