8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Adaptasyon Metni Etkinlik Cevapları
“8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 57-58-59 SDR Dikey Yayıncılık”
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 57-58-59
Soru : Yandaki görselde görülen kutup ayılarının, bulunduğu ortamla benzer renkte kılları bulunmaktadır. Sizce kıl renginin kutup ayılarına sağladığı yararlar nelerdir?
Cevap:
Kutup ayılarının beyaz kıl rengi, kar ve buzla kamufle olarak avlanmalarını kolaylaştırır ve soğuk iklimde vücut ısısını korumalarına yardımcı olur.
Etkinlik 2-3 Haydi Bul Bakalım
Gerekli Malzemeler
‣ Belli bir miktarda kırmızı, beyaz, mavi, kahverengi, yeşil ve diğer renklerde boncuklar
‣ Kronometre
Etkinliğin Yapılışı
➜ Arkadaşlarınızla gruplara ayrılınız.
➜ Okul bahçesinde veya yakın çevrenizde çim bulunan bir alana gidiniz. Gruptan bir kişiyi seçiniz.
➜ Boncukları çimlerin üzerine rastgele atınız. Seçtiğiniz arkadaşınızdan 1 dakika sürede boncukları toplamasını isteyiniz.
➜ Aynı işlemi her gruptan bir öğrenci için uygulayınız.
Soru : ✔ En az hangi renkteki boncuklar toplanmıştır? Belirtiniz.
Cevap:
En az yeşil renkli boncuklar toplanmıştır. Çünkü çimin üzerinde yeşil veya yeşile yakın renkteki boncuklar zor seçilirken diğer renkler daha kolay seçilmiştir.
Soru : Boncukları toplayan arkadaşınızın, boncukları toplamada öncelik verdiği renk ya da renkler hangisiydi? Nedenini açıklayınız.
Cevap:
Kırmızı, mavi ve sarı idi. Çünkü bu renkler yeşil zemin üzerinden daha hızlı fark edilmektedir.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 59 Cevapları
Soru : Aşağıdaki tabloya siz de canlı örnekleri ve bunların yaşadığı çevreye nasıl adaptasyon sağladıklarını yazınız.
Cevap:
Canlı Türü: Bukalemun
Yaşadığı Çevreye Adaptasyonu: Renk değiştirme yeteneğiyle kamufle olur ve avcılardan saklanır.
Canlı Türü: Aslan
Yaşadığı Çevreye Adaptasyonu: Güçlü kas yapısı ve pençeleriyle avlanır; sosyal yapısıyla sürü halinde yaşar.
Canlı Türü: Zebra
Yaşadığı Çevreye Adaptasyonu: Çizgili desenleriyle sürü içinde kamufle olur ve yırtıcılardan korunur.
Canlı Türü: Kurbağa
Yaşadığı Çevreye Adaptasyonu: Nemli derisi sayesinde su kaybını önler ve çevresiyle renk uyumu sağlar.
Canlı Türü: Örümcek
Yaşadığı Çevreye Adaptasyonu: Ağ örme yeteneğiyle avlanır ve kendine barınak yapar.
Akraba evlilikleri ile kalıtsal hastalıklar arasındaki ilişki, genetik çeşitliliğin azalması nedeniyle önemlidir. Normalde, genetik çeşitlilik, bireylerin farklı genetik varyantlara sahip olmalarını sağlar ve bu durum, genetik hastalıkların ortaya çıkma riskini azaltır. Ancak akraba evliliklerinde bu çeşitlilik azalır, çünkü akraba kişiler genetik olarak birbirine daha yakındır.
Bu durum şu şekilde işler:
Taşıyıcı Genlerin Ortaya Çıkma Olasılığı: Akraba evliliklerinde, her iki ebeveyn de genetik olarak benzer olduğundan, taşıyıcı genlerin birbirleriyle birleşme olasılığı artar. Bu taşıyıcı genler hastalığı ortaya çıkaran genler olabilir. Örneğin, iki taşıyıcı bireyin çocukları, genetik olarak belirli bir hastalığın genini çift olarak alabilirler ve bu durumda hastalığı gösterme olasılıkları artar.
Hastalıkların Görülme Sıklığı: Bazı genetik hastalıklar, belirli popülasyonlarda akraba evliliklerinin yaygın olduğu yerlerde daha sık görülür. Örneğin, Orta Doğu, Güney Asya ve Kuzey Afrika gibi bölgelerde akraba evliliklerinin yaygın olması, bu bölgelerdeki genetik hastalıkların daha sık görülmesine neden olmuştur.
Genetik Danışmanlık ve Testler: Akraba evliliklerinin olası risklerini azaltmak amacıyla genetik danışmanlık ve testler önem kazanmaktadır. Bu testler, taşıyıcı genlerin tespit edilmesine yardımcı olarak çiftlerin çocuklarında olası genetik hastalık risklerini belirlemelerine olanak tanır.
Sonuç olarak, akraba evliliklerinin kalıtsal hastalıkların görülme sıklığını artırdığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu nedenle, genetik danışmanlık hizmetleri ve genetik testlerin kullanılması, bu riskleri azaltmada önemli bir rol oynar.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 51 Cevapları
Kendimizi Değerlendirelim 2-2
1) Aşağıda sağ tarafta kalıtımla ilgili kavramların karışık olarak verilen harflerini, karşılarındaki kutucuklara düzelterek yerleştiriniz. Numaralandırılmış kutucuklardaki harfleri şifre kutusuna sıralayınız.
Cevap:
ARIDÖL
MELEZDÖL
BASKINGEL
ÇEKİNİKGEN
MENDEL
GENETİK
ŞİFRE : KALITIM
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 52 Cevapları
2) Bezelye bitkisinde uzun boy aleli “U”, kısa boy aleli ise “u” ile gösterilmektedir. Buna göre aşağıda verilen ifadelerin karşısına genotip gösterimlerini yazınız.
Cevap:
Homozigot uzun boylu bezelye: UU
Kısa boylu bezelye: uu
Melez uzun boylu bezelye: Uu
3) Aşağıda yeşil renkli bezelyelerin çaprazlanması ve çaprazlanma sonucu oluşan bezelyeler verilmiştir. Buna göre noktalı yerlere bezelyelerin genotiplerini yazınız. (Yeşil meyve rengine sahip bezelyeler “Y”, sarı meyve rengine sahip bezelyelere “y” baskındır.):
Cevap:
“8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 52 Cevapları”
4) Akraba evliliklerinin genetik açıdan olası sonuçlarının neler olabileceğini aşağıda verilen bölüme yazınız.
Akraba evliliklerinin genetik açıdan olası sonuçları şunlardır:
Taşıyıcı Genlerin Birleşme Olasılığının Artması: Akraba evliliklerinde, çiftler genetik olarak birbirine daha yakındır. Bu durum, taşıyıcı genlerin birleşme olasılığını artırır. Eğer her iki ebeveyn de aynı genetik hastalığın taşıyıcısıysa, çocuklarının bu hastalığı kalıtsal olarak alma riski artar.
Kalıtsal Hastalıkların Artan Sıklığı: Akraba evliliklerinin yaygın olduğu toplumlarda, genetik hastalıkların görülme sıklığı yüksek olur. Örneğin, orak hücre anemisi, talasemi ve çeşitli metabolik bozukluklar gibi hastalıklar, bu tür evliliklerde daha yaygındır.
Doğumsal Anomaliler ve Gelişimsel Bozukluklar: Akraba evlilikleri, doğuştan gelen anomalilerin ve gelişimsel bozuklukların daha sık görülmesine neden olabilir. Bu tür bozukluklar arasında zihinsel engel, fiziksel deformiteler ve çeşitli organ anomalileri bulunur.
Genetik Çeşitliliğin Azalması: Akraba evlilikleri, genetik çeşitliliği azaltır. Bu durum, popülasyonun gen havuzunun daralmasına ve bazı genetik hastalıkların daha fazla görülmesine neden olur. Genetik çeşitliliğin azalması, doğal seçilim süreçlerini etkileyebilir ve genetik hastalıkların yayılmasını kolaylaştırır.
Risklerin Önceden Belirlenmesi ve Önlem Alınması: Genetik danışmanlık, akraba evliliklerinin olası risklerini anlamada ve önlem alma konusunda önemli bir araçtır. Genetik testler ve tarama yöntemleri, taşıyıcı genlerin belirlenmesine yardımcı olarak, çiftlerin sağlıklı çocuk sahibi olma şansını artırabilir.
Sonuç olarak, akraba evliliklerinin genetik sonuçları dikkate alındığında, bu evliliklerin potansiyel riskleri ve olumsuz etkileri göz önünde bulundurulmalıdır. Bu riskleri minimize etmek için genetik danışmanlık ve uygun tarama yöntemlerinin kullanımı büyük önem taşır.
Cisimlerin zemine uyguladıkları basınç, iki temel faktöre bağlıdır: cisimlerin ağırlığı ve temas yüzeyinin alanı. Basınç kavramını daha iyi anlamak için bu iki faktörü ayrıntılı olarak inceleyelim:
Cismin Ağırlığı:
Ağırlık, bir cismin kütlesi ile yer çekimi ivmesinin çarpımıdır. Matematiksel olarak, ağırlık WWW şu şekilde ifade edilir: W=m⋅gW = m \cdot gW=m⋅g Burada mmm cismin kütlesi, ggg ise yer çekimi ivmesidir (dünyada yaklaşık 9.8 m/s29.8 \, m/s^29.8m/s2).
Bir cismin ağırlığı arttıkça, zemine uyguladığı kuvvet de artar. Bu kuvvet, cismin zemine uyguladığı basıncı doğrudan etkiler.
Temas Yüzeyinin Alanı:
Basınç, birim yüzey alanına düşen kuvvet olarak tanımlanır. Matematiksel olarak, basınç PPP şu şekilde ifade edilir: P=FAP = \frac{F}{A}P=AF Burada FFF cismin ağırlığı (ya da zemine uyguladığı kuvvet), AAA ise cismin zemine temas ettiği yüzey alanıdır.
Temas yüzeyi ne kadar küçük olursa, birim alan başına düşen kuvvet o kadar büyük olur ve dolayısıyla basınç artar. Örneğin, aynı ağırlıktaki iki cisimden, daha küçük bir yüzey alanına sahip olan, zemine daha büyük bir basınç uygular.
Örneklerle Açıklama
Yüksek Topuklu Ayakkabı vs. Düz Ayakkabı:
Yüksek topuklu ayakkabılar, küçük bir temas yüzeyine sahiptir. Bu nedenle, aynı ağırlıktaki bir kişi yüksek topuklu ayakkabı giydiğinde, düz ayakkabıya göre zemine daha fazla basınç uygular.
Geniş Lastikli Araç vs. İnce Lastikli Araç:
Geniş lastikli araçların lastiklerinin temas yüzeyi daha büyüktür. Bu nedenle, geniş lastikli bir araç, ince lastikli bir araca göre zemine daha az basınç uygular.
Sonuç
Cisimlerin zemine uyguladıkları basınç, cismin ağırlığı ve temas yüzeyinin alanına bağlıdır. Ağır cisimler daha fazla kuvvet uygular ve bu da daha yüksek basınca yol açar. Ancak, aynı ağırlıkta olan cisimler arasında, daha küçük bir temas yüzeyine sahip olan cisim daha yüksek basınç uygular. Bu iki faktör, basıncın günlük yaşamda nasıl değiştiğini ve farklı durumlarda neden farklı basınçlar gözlemlendiğini açıklar.
2) Kar ayakkabılarınının geniş tabanlı olmasının nedeni nedir? Açıklayınız.
Kar ayakkabılarının geniş tabanlı olmasının temel nedeni, zemine uygulanan basıncı azaltmaktır. İşte bu durumun açıklaması:
Basıncın Hesaplanması:
Basınç, birim yüzey alanına uygulanan kuvvet olarak tanımlanır ve şu formülle hesaplanır: P=FAP = \frac{F}{A}P=AF Burada PPP basınç, FFF kuvvet (ağırlık) ve AAA temas yüzeyinin alanıdır.
Yüzey Alanının Etkisi:
Aynı ağırlıktaki bir kişi için, temas yüzeyinin alanı ne kadar büyük olursa, zemine uygulanan basınç o kadar azalır.
Geniş tabanlı kar ayakkabıları, karla temas eden yüzey alanını artırarak basıncı azaltır.
Kar Üzerinde Batmayı Önleme:
Kar, düşük yoğunluklu ve gevşek bir yapıya sahiptir. Dar tabanlı ayakkabılar, daha yüksek basınç uygulayarak kar üzerinde batmaya neden olur.
Geniş tabanlı kar ayakkabıları, basıncı geniş bir alana yayarak kar üzerinde batmayı ve kaymayı önler. Bu, kişinin kar üzerinde daha rahat ve dengeli yürümesini sağlar.
Özet
Kar ayakkabılarının geniş tabanlı olmasının nedeni, yüzey alanını artırarak basıncı azaltmak ve böylece kar üzerinde batmayı önlemektir. Bu tasarım, kişinin kar üzerinde daha dengeli ve kolay yürümesini sağlar.
3) Sıvıların uygulamış olduğu basınç nelere bağlıdır? Açıklayınız.
Sıvıların basıncı iletme prensibi, günlük yaşam ve teknolojide pek çok alanda kullanılır. İşte üç örnek:
Hidrolik Fren Sistemi:
Arabalarda ve bisikletlerde hidrolik fren sistemleri kullanılır. Fren pedalına basıldığında, sıvı basıncı iletilir ve fren balataları sıkışarak tekerlekleri durdurur.
Hidrolik Krikolar:
Araçların kaldırılması için kullanılan hidrolik krikolar, sıvı basıncı ile çalışır. Kolun hareketiyle basınç uygulanır ve araç yukarı kaldırılır.
Hidrolik Presler:
Sanayide kullanılan hidrolik presler, büyük kuvvetler uygulamak için sıvı basıncını kullanır. Bu presler metal şekillendirme, sıkıştırma ve kesme işlemlerinde kullanılır.
B. Aşağıda çerçeve içerisinde bazı ifadeler verilmiştir. Bu ifadelerden uygun olanları kullanarak cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.
Cevap:
1) Katı cisimlerin zemine yaptıkları basınç, cisimlerin zemine temas eden yüzey alanları ile ters orantılıdır.
2) Bıçakların kesici yüzeylerinin küçük olması basıncın artmasına neden olur.
3) Katilar kendilerine uygulanan kuvveti aynen iletir.
4) Temas yüzey alanı aynı olan cisimlerden, ağırlığı fazla olanın basıncı daha büyüktür.
5) Sıvıların uyguladığı basınç, derinlik ile doğru orantılıdır.
6) Derinlikleri aynı olan sıvılardan yoğunluğu fazla olan sıvının basıncı daha fazladır.
7) Özdeş sıvıların basıncı, derinlik aynı iken sıvı miktarına bağlı değildir.
8) Kapalı kaplarda bulunan sıvılar, basıncı sıvının her noktasına ve kabın iç yüzeyindeki tüm noktalara aynen iletmesi Pascal prensibi olarak bilinir.
9) Hava yastıkları gazların basıncı iletme prensibinden yararlanılarak yapılmıştır.
10) Kavramlar arasındaki ilişkilerden çıkan genellemelere prensip adı verilir.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 96 Cevapları
C. Aşağıdaki bilgiler doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
Cevap:
1) (Doğru)Gazlar kendilerine uygulanan basıncı aynen iletir.
2) (Yanlış) Yüzey alanının artması cisimlerin zemine yaptığı basıncı artırır.
3) (Doğru)Basınç birimi Pascal’dır ve ”Pa” ile gösterilir.
4) (Doğru)Sıvıların basıncı kabın şekline bağlı değildir.
5) (Yanlış) Sıvılar kendilerine uygulanan kuvveti aynen iletir.
6) (Yanlış) Yoğunluğun artması sıvı basıncını değiştirmez.
8) (Doğru)Gazlar da sıvılar gibi basıncı her yöne aynen iletir.
9) (Yanlış) Hava, içerisinde bulunan bazı cisimlere basınç uygular.
10) (Doğru) Açık hava basıncını ölçen aletlere barometre denir.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.
1) Özdeş küpler ile oluşturulan aşağıdaki cisimlerden hangisinin zemine yaptığı basınç en büyüktür?
Cevap: D Şıkkı
2) Günlük hayatta basıncın artmasını veya azalmasını istediğimiz durumlar vardır. Buna göre;
I. Çivilerin ucunun sivri olması II. İş makinelerinin geniş tekerlekli olması III. Ördeklerin perde ayaklı olması
Yukarıda maddeler hâlinde verilen olaylardan hangisi ya da hangileri basıncı artırmaya yöneliktir?
A) Yalnız I
B) I ve III
C) II ve III
D) I, II ve III
Cevap: A Şıkkı
3) Aşağıda verilen harfler ters çevrilir ise sırası ile zemine yaptıkları basınç nasıl değişir?
Cevap: D Şıkkı
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 97 Cevapları
4) Sıvı basıncının sıvının yoğunluğuna bağlı olup olmadığını deney yaparak gözlemlemek isteyen Sema, verilen kaplardan hangi ikisini seçerse amacına ulaşamaz?
A) X ve Z
B) Y ve Z
C) X ve Y D) ZveT
Cevap: D Şıkkı
5) İçerisinde su ve zeytinyağı bulunan özdeş kaplara eşit derinlikte olacak şekilde A ve B noktalarından özdeş delikler açılıyor. Sıvıların zemindeki ilerleme miktarı da şekildeki gibi olduğuna göre;
I. B noktasındaki sıvı basıncı A noktasındaki sıvı basıncından daha fazladır. II. X, mesafesi Y, mesafesinden daha büyüktür. III. A noktasına etki eden sıvı basıncı zamanla azalır.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri doğrudur? (Suyun yoğunluğu zeytinyağının yoğunluğundan büyüktür.)
A) Yalnız I
B) I ve III C) II ve III
D) I, II ve III
Cevap: C Şıkkı
6) Yanda verilen kap ters çevrilir ise aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlış olur?
A) Kabın tabanına etki eden sıvı basıncı artar.
B) Cismin zemine yaptığı basınç artar.
C) Sıvı yüksekliği artar. D) Kabın ağırlığı artar.
Cevap: D Şıkkı
7) Su dolu olan şekildeki kabın Z, Y ve X noktalarına etki eden sıvı basınçlarının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?
A) Z = Y > X B) Z = Y = X
C) Y > Z > X
D) X > Y > Z
Cevap: B Şıkkı
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 98 Cevapları
Eşit hacim bölmelendirilmiş X kabı tamamen su ile doludur.X kabında bulunan su, X kabı ile eşit hacim bölümlerine sahip aşağıdaki I,II,III numaralı kaplara eşit miktarda paylaştırılıyor.
8) Başlangıçta X kabında bulunan suyun kabın tabanına yaptığı basınç 4P olduğuna göre , I, II ,III numaralı kaplardaki suyun tabana yaptığı basınç ne olur ?
Cevap: D Şıkkı
9) Yandaki balonun X ve Y noktalarındaki basınçlar eşit ve P kadardır. Balona 1 ve 2 ile gösterilen yerlerden eşit kuvvetler uygulanınca X ve Y noktalarındaki basınçlar aşağıda verilerden hangisi olur ?
Cevap: B Şıkkı
10) Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Pascal prensibine örnek gösterilebilir?
Ortaokul 8. Sınıf Fen BilimleriKalıtım ile İlgili Kavramlar Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 44, 45, 46, 47, 48, 49
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Kalıtım ile İlgili Kavramlar Metni Etkinlik Cevapları
“8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 44-45-46-47-48-49 SDR Dikey Yayıncılık”
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 44-45-46-47-48-49
Soru : Canlılara ait özellikler yavrulara nasıl aktarılır? Genler bazı özelliklerin oluşmasında tek başına yeterli midir?
Cevap:
Canlılara ait özellikler yavrulara genler aracılığıyla aktarılır. Genler, DNA’da bulunan ve belirli özellikleri kodlayan bölgelerdir. Ancak genler bazı özelliklerin oluşmasında tek başına yeterli değildir. Çevresel faktörler, beslenme ve yaşam koşulları gibi etkenler de genlerin etkisiyle birlikte özelliklerin şekillenmesinde rol oynar.
Etkinlik 2-2 Kime Daha Çok Benziyorum?
Gerekli Malzemeler
‣ A4 kâğıt
‣ Kalem
‣ Cetvel
Etkinliğin Yapılışı
➜ A4 kâğıdına aşağıdaki gibi bir tablo oluşturunuz.
➜ Tabloya kendi özelliklerinizi; annenizin, babanızın ve varsa kardeşinizin özelliklerini kaydediniz.
Soru : ✔ Diğer aile bireyleri ile benzer ve farklı özellikleriniz nelerdir? Karşılaştırınız.
Cevap:
Bu özellikleri kendi aile bireylerinizin, saç rengi, göz rengi, boyları ve kan grupları gibi özellikleri esas alarak yapmanız gerekmektedir.
Soru : ✔ İnsanların benzer ve farklı özelliklerinin olmasını sağlayan yapılar nelerdir? Açıklayınız.
İnsanların benzer ve farklı özelliklerinin olmasını sağlayan yapılar genlerdir. Genler, DNA’nın belirli bölümleridir ve her bireyin genetik yapısını belirler. Genetik çeşitlilik, her bireyin anne ve babasından aldığı genlerin farklı kombinasyonlarıyla ortaya çıkar. Bu, insanların benzer ve farklı özelliklere sahip olmasını sağlar.
Benzer Özellikler
Ortak Genler: İnsanların büyük çoğunluğu benzer genetik yapıya sahiptir. Bu, temel biyolojik özelliklerin ve işlevlerin korunmasını sağlar.
Kalıtım: Aile içinde belirli genetik özelliklerin benzer şekilde aktarılması, aile üyeleri arasında benzerliklere yol açar.
Farklı Özellikler
Genetik Çeşitlilik: Her birey, anne ve babasından farklı kombinasyonlarda genler alır, bu da her bireyin benzersiz olmasını sağlar.
Mutasyonlar: Genlerde meydana gelen değişiklikler (mutasyonlar) yeni özelliklerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Çevresel Etkiler: Beslenme, eğitim, iklim gibi çevresel faktörler de bireylerin özelliklerinin farklılaşmasına katkıda bulunur.
Genler, hem benzerliklerin hem de farklılıkların temelini oluştururken, çevresel faktörler bu genetik temelin nasıl ifade edildiğini etkiler.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 49 Cevapları
Soru : Yukarıda, insanlarda üreme sonucu bebeğin oluşumu görülmektedir. Peki, bebeğin cinsiyeti nasıl belirlenmektedir? Cinsiyetin belirlenmesinde anne mi yoksa baba mı etkilidir?
Cevap:
Bebeğin cinsiyeti, spermde bulunan cinsiyet kromozomlarıyla belirlenir. Anne daima X kromozomu verirken, baba ya X ya da Y kromozomu verir. X kromozomu veren spermle döllenme kız (XX), Y kromozomu veren spermle döllenme erkek (XY) bebek olmasını sağlar. Bu nedenle, cinsiyetin belirlenmesinde baba etkilidir.
Biyoteknoloji, genetik mühendisliği, tarım, tıp ve çevre gibi birçok alanda önemli uygulamalara sahiptir. Bu uygulamaların hem yararları hem de potansiyel zararları vardır. İşte bu konuyu tartışırken dikkate alabileceğiniz bazı basit noktalar:
Yararları
Tıp ve Sağlık:
Gen Tedavisi: Genetik hastalıkların tedavisinde kullanılarak yaşam kalitesini artırabilir.
Aşı ve İlaç Geliştirme: Yeni aşılar ve ilaçlar geliştirerek hastalıklarla mücadelede önemli ilerlemeler sağlayabilir.
Tarım:
Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO’lar): Bitkilerin daha verimli, dayanıklı ve besleyici hale getirilmesini sağlayabilir.
Pestisit ve Herbisit Kullanımını Azaltma: Daha dayanıklı bitkiler sayesinde kimyasal kullanımı azaltılabilir.
Çevre:
Biyoremediasyon: Kirli toprak ve su kaynaklarını temizlemek için kullanılabilir.
Sürdürülebilir Enerji: Biyoyakıtlar gibi yenilenebilir enerji kaynakları üretilebilir.
Zararları
Etik Sorunlar:
Genetik Müdahale: İnsanların genetik yapısıyla oynanması etik tartışmalara yol açabilir.
Doğal Dengenin Bozulması: GDO’ların doğal ekosistemler üzerindeki etkileri belirsizdir ve biyolojik çeşitliliği tehdit edebilir.
Sağlık Riskleri:
GDO’lar ve Alerjiler: Genetiği değiştirilmiş gıdaların uzun vadeli sağlık etkileri tam olarak bilinmemektedir.
Antibiyotik Direnci: Biyoteknoloji ürünlerinin yanlış kullanımı, antibiyotik direncinin artmasına neden olabilir.
Ekonomik ve Sosyal Etkiler:
Teknolojiye Erişim: Biyoteknoloji ürünleri pahalı olabilir ve her ülkenin ya da bireyin erişimi mümkün olmayabilir.
Küçük Çiftçiler Üzerindeki Etkiler: Büyük biyoteknoloji şirketlerinin hakimiyeti, küçük çiftçileri zor durumda bırakabilir.
Bu noktaları arkadaşlarınızla tartışarak, biyoteknolojinin insanlık için potansiyel yararlarını ve zararlarını daha iyi anlayabilirsiniz. Tartışmada, her iki tarafın da görüşlerine saygı duyarak ve farklı bakış açılarını dinleyerek daha kapsamlı bir değerlendirme yapabilirsiniz.
Soru : Gelecekte, genetik mühendisliği ve biyoteknoloji alanlarındaki uygulamaların neler olabileceği hakkında araştırmalar yaparak, bu alandaki uygulamaların neler olabileceği hakkında tahminlerde bulununuz.
Maddeler Halinde Gelecekte Genetik Mühendislik ve Biyoteknoloji Uygulamaları
Klonlama: Hayvanların veya organların klonlanması.
Genetik Hastalıkların Önlenmesi: Doğum öncesi genetik tarama ve düzenlemeler.
Biyosensörler: Sağlık izleme için vücuda yerleştirilebilen biyosensörler.
Sentetik Biyoloji: Yapay hücreler ve organizmaların yaratılması.
GDO’lar: Daha besleyici ve dayanıklı tarım ürünleri geliştirilmesi.
Bu örnekler, gelecekte genetik mühendisliği ve biyoteknolojinin nasıl kullanılabileceğine dair fikir verebilir.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 69 Cevapları
Kendimizi Değerlendirelim 2-5
Soru : Aşağıda verilen kavram haritasındaki ifadeleri en soldaki ifadeden başlayarak okuyunuz. İfadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar vererek doğru çıkışı bulunuz.
Cevap:
“8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 69 Cevapları”
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sıvı Basıncı Metni Etkinlik Cevapları
“8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 82-83 SDR Dikey Yayıncılık”
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 82-83
Dalgıçlar derinlere daldıkça su, vücutlarına baskı yapar. Dalgıç ne kadar derine inerse vücuduna yapılan baskı da o kadar artar. Bu baskı sıvı basıncından kaynaklanmaktadır.
Sıvıların uyguladığı basınç, temel olarak şu faktörlere bağlıdır:
Derinlik (H): Basınç, sıvının derinliği arttıkça artar. Derinlik arttıkça sıvının üstündeki ağırlık miktarı da artar, bu da daha fazla basınca neden olur.
Sıvının Yoğunluğu (ρ): Daha yoğun sıvılar daha fazla basınç uygular. Yoğunluk arttıkça, birim hacimdeki kütle artar ve dolayısıyla basınç da artar.
Yerçekimi İvmesi (g): Basınç, yerçekimi ivmesiyle doğru orantılıdır. Yerçekimi ivmesi arttıkça sıvının ağırlığı ve dolayısıyla uyguladığı basınç da artar.
Bu ilişkiler, sıvı basıncının formülü olan P=ρ⋅g⋅h ile ifade edilir. Burada P basınç, ρ sıvının yoğunluğu, ggg yerçekimi ivmesi ve g sıvının derinliğidir.
Etkinlik 3-2 Sıvı Basıncı Nelere Bağlıdır?
Gerekli Malzemeler
‣ Plastik su şişesi
‣ İzole bant
‣ Cetvel
‣ Yeterince su ve sıvı yağ
‣ Geniş bir kap
‣ Maket bıçağı
‣ Kalem
Etkinlik Uyarıları
➪ Maket bıçağını kullanırken dikkatli olunuz.
➪ Suyun yoğunluğu, zeytinyağının yoğunluğundan fazladır.
➪ Su şişesinin kapağını açık bırakmayı unutmayınız.
➪ Kullanılmış yağları deneyde kullanınız.
Etkinliğin Yapılışı
➜ Su şişesine maket bıçağı ile tabanına yakın bir yerden, ortasından ve üst kısmından eşit büyüklükte delikler açınız.
➜ Açtığınız delikleri izole bant ile kapatınız.
➜ Plastik su şişesini tamamen su ile doldurunuz.
➜ En alttaki izole bandı çıkartarak suyun delikten çıkıp zeminde aldığı mesafeyi kaydediniz.
➜ Bu işlemi orta delik ve üst delik için ayrı ayrı tekrarlayınız.
➜ Daha sonra tüm delikleri izole bant ile kapatarak şişenin tamamını su ile dolduruz.
➜ Yapaştırdığınız izole bantların tümünü çıkararak deliklerden çıkan suyun aldığı mesafeyi gözlemleyiniz
➜ Delik açtığınız plastik su şişesini bu kez sıvı yağ ile doldurunuz ve yukarıdaki işlem basamaklarını takip ederek deneyi tekrarlayınız.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 83 Cevapları
Soru : ✔ Su ile yaptığınız deneyde hangi delikten çıkan su en uzak mesafe yol aldı? Açıklayınız.
Cevap:
En alt kısımda yer alan delikten çıkan su en uzak mesafe yol aldı. Çünkü uygulanan basınç en fazla en alt kısımda yer alan delikten çıkmaktadır.
Soru : ✔ Aynı delikten çıkan su ve zeytinyağının almış olduğu mesafelerde farklılık oluştu mu? Oluştu ise sizce nedeni ne olabilir? Açıklayınız.
Cevap:
Evet farklılık oluşur. Bunun nedeni sıvıların yoğunluğundan kaynaklanmaktadır.
Ortaokul 8. Sınıf Fen BilimleriFen ve Mühendislik Uygulamaları Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 70, 71, 72
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Fen ve Mühendislik Uygulamaları Metni Etkinlik Cevapları
“8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 70-71-72 SDR Dikey Yayıncılık”
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 70-71-72
Nicholas Appert (Nıkolas Abırt) 1775 yılında sütün hafif ısıtılıp soğutulması sonucunda sütün uzun süre taze kalabildiğini fark etmesine rağmen bunun nedenini bilmiyordu. Elli yıl sonra ise Fransız kimyager Louis Pasteur (Luis Pastör), bakteri olarak adlandırılan organizmalarla ilgili birçok keşifte bulundu. Pasteur gıdaların bozulma sebebinin bakteriler olduğunu ve ısıtma işlemi sonucunda bakterilerin öldüğünü kanıtladı.
Süt, 30 dakika 63 derecede veya 15 saniye 73 derece sıcaklıkta tutularak pastörize edilmektedir. Günümüzde UHT ( Çok Yüksek Isıda Arındırma ) yöntemi ile sütün buzdolabı dışında da saklanma imkânı sağlanmıştır. UHT pastörizasyon yönteminde sıcaklık iki saniyeliğine yaklaşık 141 dereceye çıkar ve sütteki tüm bakteriler öldürülür. Bu yöntem ile süt daha uzun ömürlü hâle gelmesine rağmen sütün tadı, taze sütten farklı olur.
Kaynak: A’dan Z’ye İcatlar Ve Mucitleri
Soru : Sizce yukarıda bahsetmiş olduğumuz kişiler neden bir ürün geliştirme ihtiyacı duymuşlardır?
Cevap:
İnsanların yaşamında bunun için bir ihtiyaç olduğundan ve bu boşluğu doldurmak amacıyla ürün geliştirme ihtiyacı duymuşlardır.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 71 Cevapları
Soru : Mühendisler çalışmalarında tasarım döngü basamaklarını kullanır. Bu basamaklar sırası ile aşağıda gösterilmiştir. Siz de bu basamakları kullanarak bir ürün tasarlayınız. Tasarladığınız ürününüzü arkadaşlarınıza tanıtınız.
Cevap:
Görme engelliler için yön bulma konusunda bir proje geliştirme sürecinin adımlarını aşağıda açıklayabilirim:
1. Sorunu Araştırma ve Tanımlama, Çözümü Tartışma:
Araştırma: Görme engellilerin karşılaştığı yön bulma sorunlarını araştırın. Bu, literatür taraması yapmayı, görme engelli bireylerle ve onların aileleriyle görüşmeler yapmayı içerebilir.
Tanımlama: Sorunun temel nedenlerini ve sonuçlarını belirleyin. Örneğin, görme engelliler sokakta nasıl zorluklarla karşılaşıyorlar? İç mekanlarda yön bulma nasıl daha zor hale geliyor?
Çözüm Tartışma: Mevcut çözümleri inceleyin ve bunların eksik yönlerini tartışın. Beyaz baston, rehber köpekler, GPS tabanlı uygulamalar gibi mevcut çözümleri gözden geçirin.
2. Tasarımın Genel Özelliklerini Belirleme:
Özellikler: Kullanıcı ihtiyaçlarını ve isteklerini belirleyin. Bu, cihazın taşınabilir olması, dokunsal geri bildirim vermesi, sesli komutlarla çalışması gibi özellikleri içerebilir.
Kriterler: Güvenlik, kullanım kolaylığı, maliyet gibi kriterleri belirleyin.
3. Taslak Tasarım Önerisi Geliştirme:
Konsept Geliştirme: Birkaç taslak konsept oluşturun. Bu, cihazın nasıl görüneceği, nasıl çalışacağı ve hangi teknolojileri kullanacağı hakkında fikirler geliştirmeyi içerir.
Prototipler: Basit prototipler oluşturun ve bunları görme engelli bireylerle test edin.
4. Tasarım Önerisine Yönelik Araştırma:
Teknoloji Araştırması: Kullanılacak sensörler, yazılımlar ve diğer teknolojiler hakkında derinlemesine araştırma yapın.
Pazar Araştırması: Benzer ürünlerin piyasada nasıl performans gösterdiğini inceleyin. Kullanıcı geri bildirimlerini analiz edin.
5. Tasarım Önerileri Geliştirme:
Geri Bildirim: Kullanıcılardan ve uzmanlardan alınan geri bildirimler doğrultusunda tasarımı geliştirin.
Detaylandırma: Tasarımın tüm detaylarını belirleyin. Bu, cihazın boyutları, malzemeleri, yazılım özellikleri vb. içerir.
6. Yapım:
Prototip Üretimi: Gelişmiş prototipler üretin.
Pilot Üretim: Küçük ölçekli üretim yaparak cihazları gerçek dünyada test etmek için dağıtın.
7. Değerlendirme ve Test Etme:
Kullanıcı Testleri: Cihazı görme engelli bireylerle test edin. Kullanım sırasında karşılaşılan sorunları ve cihazın faydalarını değerlendirin.
Performans Testleri: Cihazın teknik performansını, batarya ömrünü, dayanıklılığını vb. test edin.
8. Değişiklik Önerme:
Geri Bildirim Analizi: Kullanıcı ve performans testlerinden elde edilen geri bildirimleri analiz edin.
Geliştirmeler: Cihazın performansını ve kullanıcı deneyimini artırmak için gerekli değişiklikleri önerin ve uygulayın.
Bu adımlar, görme engelliler için yön bulma cihazının tasarım ve geliştirme sürecinde sistematik bir yaklaşım sağlar. Her aşama, sonraki aşamanın temelini oluşturur ve projenin başarılı olmasına katkıda bulunur.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 72 Cevapları
Bu bölümde sizden ‟DNA VE GENETİK KOD” ünitesi ile ilgili günlük hayattan bir ihtiyaç veya problemi tanımlayıp bu problemin çözümüne yönelik günlük hayatta kullanılan veya karşılaşılan araç, nesne veya sistemleri geliştirmeye yönelik bir model tasarlamanız istenmektedir. Modelinizi tasarlarken modelinizin maliyetinin düşük olmasına, kolay ulaşılabilir malzemeleri tercih etmeye, süreye ve özgün olmasına dikkat ediniz.
Soru : Oluşturacağınız model için aşağıdaki tabloyu kılavuz olarak kullanabilirsiniz.
Konu: DNA VE GENETİK KOD
Sorunu araştırma, tartışma ve çözüm yolları üretme
Günlük hayatta karşılaşılan bir problem belirleyiniz. Bu problemin çözümüne yönelik görüşleri tartışarak yandaki bölüme yazınız.
Cevap:
Günlük hayatta sokak hayvanlarının barınma ve beslenme sorunları önemli bir problemdir. Sokak hayvanları, özellikle kış aylarında ve sıcak yaz günlerinde barınacak güvenli bir yer bulmakta zorlanmaktadır. Ayrıca düzenli ve sağlıklı beslenme imkanına sahip değiller. Bu durum hayvanların sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.
Bu sorunun çözümü için çeşitli görüşler tartışılabilir:
Belediyeler ve sivil toplum kuruluşlarının ortak çalışarak sokak hayvanlarına yönelik barınaklar oluşturması.
Mahallelerde gönüllülerin katılımıyla sokak hayvanlarına düzenli olarak yiyecek ve su sağlanması.
Okullarda ve toplum genelinde sokak hayvanlarına karşı duyarlılığı artıracak eğitim ve farkındalık kampanyalarının düzenlenmesi.
Sokak hayvanlarının sağlık kontrollerinin yapılması ve kısırlaştırma işlemlerinin gerçekleştirilmesi.
Hayal etme ve tasarım önerisi geliştirme
Problemin çözümüne yönelik olarak model geliştirerek modelin detaylarını yandaki bölüme yazınız.
Cevap:
Sokak hayvanlarının barınma ve beslenme sorunlarını çözmek için bir “Sokak Hayvanları Barınma ve Beslenme İstasyonu” modeli geliştirebiliriz. Bu istasyonlar, sokak hayvanlarına güvenli bir barınma alanı ve düzenli beslenme imkanı sunar. İstasyonlar, güneş enerjisiyle çalışan su ve mama dağıtım ünitelerine sahip olabilir. Ayrıca, belirli aralıklarla veteriner kontrolleri için bir alan içerir.
Model Detayları:
Barınak Bölümü: Yağmurdan ve aşırı sıcaklardan koruyan, kolay temizlenebilir ve hijyenik malzemelerle yapılmış barınak alanları.
Beslenme Ünitesi: Güneş enerjisiyle çalışan otomatik su ve mama dağıtım sistemleri.
Sağlık Köşesi: Sokak hayvanlarının düzenli sağlık kontrollerinin yapılabileceği bir alan.
Eğitim ve Farkındalık Panoları: İnsanlara sokak hayvanlarına nasıl yardım edebileceklerini anlatan bilgi panoları.
Planlama ve tasarım geliştirme
Oluşturmak istediğiniz modelin planını yandaki bölüme yazınız/çiziniz. Çizimleriniz için kitabınızın 286-292 sayfalarındaki Fen ve Mühendislik Tasarım alanlarını da kullanabilirsiniz.
Cevap:
Barınak Bölümü:
Genişliği: 2 metre
Yüksekliği: 1.5 metre
Malzeme: PVC paneller ve yalıtımlı çatı
Beslenme Ünitesi:
Mama Haznesi: 10 litre kapasiteli
Su Deposu: 20 litre kapasiteli
Güneş Paneli: 100 watt gücünde
Sağlık Köşesi:
Alan: 1 metrekare
Donanım: Veteriner muayene masası ve gerekli tıbbi malzemeler
Eğitim ve Farkındalık Panoları:
Boyut: 1×1.5 metre
İçerik: Sokak hayvanlarının bakımı hakkında bilgiler, bağış ve gönüllülük çağrıları
Ürün oluşturma ve test etme
Oluşturduğunuz modeli test ediniz. Eksik yönleri var ise bunları yandaki bölüme yazınız.
Cevap:
Modeli oluşturduktan sonra, birkaç noktada eksiklikler tespit edildi:
Su ve Mama Dağıtım Ünitesi: Güneş enerjisi verimli çalışmadığı zamanlarda su ve mama dağıtımında aksaklıklar meydana geldi.
Barınak Temizliği: Barınağın iç kısmının temizlenmesi zor olduğu için hijyen problemleri oluştu.
Sağlık Köşesi: Veteriner muayenesi için yeterli donanım ve alana sahip olmadığını gördük.
Değerlendirme, geliştirme, değişiklik
Oluşturduğunuz modeli değerlendiriniz. Model sorunsuz çalışıyor ise bir alt basamaktan, geliştirmek istediğiniz yönler var ise bir üst basamaktan işlem sırasını takip ediniz.
Cevap:
Su ve Mama Dağıtım Ünitesi: Güneş enerjisiyle birlikte bir yedek batarya sistemi eklenerek kesintisiz çalışma sağlanabilir.
Sağlık Köşesi: Alanı genişletip, daha fazla veteriner ekipmanı ile donatılması sağlanabilir.
Yayınlama ve Tanıtım
Modelinizin okul gazetesi, Genel Ağ, sene sonu okul sergisi, bilim şenliği gibi alanlarda tanıtımını yapınız.
Cevap:
Modelimizi tanıtmak için aşağıdaki adımları izleyebiliriz:
Okul Gazetesi: Modelimizin yapım aşamaları ve sonuçları hakkında bir makale yazabiliriz.
Genel Ağ (İnternet): Sosyal medya ve bloglar üzerinden modelimizi tanıtan yazılar ve videolar paylaşabiliriz.
Sene Sonu Okul Sergisi: Modelimizi sergileyerek diğer öğrenciler ve velilere tanıtabiliriz.
Bilim Şenliği: Modelimizi bilim şenliğinde sunarak geniş bir kitleye ulaşabiliriz. Ayrıca, ziyaretçilerden geri bildirimler alabiliriz.
Bu şekilde, sokak hayvanlarının barınma ve beslenme sorunlarına yönelik geliştirdiğimiz çözümü daha geniş kitlelere ulaştırabilir ve farkındalığı artırabiliriz.
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Doğal Seçilim Metni Etkinlik Cevapları
“8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 60-61 SDR Dikey Yayıncılık”
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 60-61
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 60 Cevapları
Soru : Yukarıdaki görsellerde soğuk ve sıcak bölgelerde yaşayan tilkiler görülmektedir. Bu canlıların ortak özellikleri nelerdir? Siz de benzer yaşam alanlarında bulunan canlıların ortak adaptasyonlarına örnekler veriniz.
Cevap:
Her ikisi farklı özelliklere sahip olmasına rağmen, vücutlarında yağ depolama ortak özellikleri olarak görülmektedir.
8. Sınıf Fen Bilimleri SDR Dikey Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 61 Cevapları
Kendimizi Değerlendirelim 2-2
1) Farklı türe ait canlılar, benzer adaptasyonlar gösterebilir. Bu canlılara ve bunların göstermiş olduğu adaptasyonlara örnekler yazınız.
Farklı türlere ait canlıların benzer adaptasyonlar göstermesi, evrimsel süreçte benzer çevresel koşullara uyum sağlama zorunluluğundan kaynaklanır. Bu duruma “konvergent evrim” denir. İşte bu tür adaptasyonlara örnekler:
1. Kanatlar ve Uçma Adaptasyonu
Kuşlar (örneğin, şahin)
Yarasalar
Uçan böcekler (örneğin, kelebek)
Pterozorlar (soyu tükenmiş uçan sürüngenler)
Bu türlerin hepsi farklı sınıflara ait olmasına rağmen, kanatlar geliştirmişlerdir ve uçma yeteneği kazanmışlardır. Kanatlar, farklı anatomik yapılar üzerinden evrilmiş olsa da, temel işlevleri aynı kalmıştır.
2. Su Altında Yaşam ve Yüzgeç Adaptasyonu
Balıklar (örneğin, köpekbalıkları)
Deniz memelileri (örneğin, yunuslar)
Deniz sürüngenleri (örneğin, deniz kaplumbağaları)
Deniz kuşları (örneğin, penguenler)
Bu türler, su altında etkili bir şekilde hareket edebilmek için benzer yüzgeç yapıları geliştirmiştir. Yunus ve köpekbalığı gibi türler, memeli ve balık olmasına rağmen, yüzgeç yapıları birbirine çok benzer.
3. Kaktüs ve Sukulentlerin Su Depolama Adaptasyonu
Kaktüsler (örneğin, saguaro kaktüsü)
Euphorbia türleri (örneğin, Euphorbia trigona)
Bu bitkiler, kurak çöl iklimlerinde hayatta kalmak için su depolama yetenekleri geliştirmişlerdir. Kaktüsler ve Euphorbia türleri farklı bitki ailelerine ait olsalar da, benzer yapısal özellikler (kalın, etli gövdeler) ve dikenler (yaprakların modifikasyonu) geliştirmişlerdir.
4. Zehirli Savunma Mekanizması
Yılanlar (örneğin, kobra)
Zehirli kurbağalar (örneğin, zehirli ok kurbağaları)
Bazı böcekler (örneğin, zehirli karınca)
Bu canlılar, farklı sınıflara ait olmalarına rağmen, düşmanlarına karşı korunmak için zehirli savunma mekanizmaları geliştirmişlerdir. Bu mekanizmalar, potansiyel avcıları caydırmaya yönelik güçlü kimyasallar üretir.
5. Mimetik Adaptasyon
Çubuk böcekleri
Yaprak böcekleri
Kelebekler (örneğin, Morpho kelebekleri)
Bu canlılar, bulundukları çevrede gizlenmek için kamuflaj yetenekleri geliştirmişlerdir. Çubuk böcekleri ve yaprak böcekleri, bitki dallarına ve yapraklarına benzeyen vücut şekilleri sayesinde avcılardan saklanır.
Bu örnekler, farklı türlerin benzer adaptasyonlar göstererek, benzer çevresel koşullara uyum sağlama yeteneklerini sergilemektedir. Konvergent evrim, doğanın benzer problemlere karşı benzer çözümler üretebildiğinin güzel bir kanıtıdır.
Doğal seçilim, Charles Darwin tarafından ortaya atılan evrim teorisinin temel mekanizmalarından biridir ve organizmaların çevresel koşullara uyum sağlama sürecini açıklar. İşte doğal seçilimin tanımı ve anahtar noktaları:
Doğal Seçilim Nedir?
Doğal seçilim, bir popülasyondaki bireylerin genetik çeşitlilikleri nedeniyle farklı hayatta kalma ve üreme başarısına sahip olmaları sürecidir. Bu süreç, çevresel faktörlerin etkisiyle bazı bireylerin daha avantajlı özelliklere sahip olmasına yol açar ve bu özelliklerin gelecek nesillere aktarılma olasılığını artırır.
Doğal Seçilimin Temel İlkeleri
Varyasyon (Çeşitlilik): Popülasyon içinde bireyler arasında genetik farklılıklar vardır. Bu varyasyon, mutasyonlar, genetik rekombinasyon ve diğer genetik süreçler yoluyla oluşur.
Kalıtım (Miras): Bireylerin sahip olduğu avantajlı özellikler genetik olarak yavrularına aktarılır. Bu özellikler nesiller boyunca devam eder.
Üreme Başarısı: Avantajlı özelliklere sahip bireyler, çevrelerine daha iyi uyum sağladıkları için daha fazla hayatta kalır ve daha çok üreme şansı bulur. Böylece, bu avantajlı özellikler popülasyonda daha yaygın hale gelir.
Çevresel Baskılar: Çevresel faktörler (iklim, besin kaynakları, yırtıcılar, hastalıklar vb.), bireylerin hayatta kalma ve üreme şansını etkiler. Bu faktörler, doğal seçilimi yönlendiren baskılar oluşturur.
Doğal Seçilime Örnekler
Endüstriyel Melanizm: 19. yüzyıl İngiltere’sinde sanayi devrimi sırasında, hava kirliliği nedeniyle ağaçların kabukları kararmıştı. Bu ortamda, koyu renkli kelebekler (Biston betularia) daha iyi kamufle olup yırtıcılardan kaçabildikleri için sayıları arttı. Doğal seçilim, bu koyu renkli kelebeklerin popülasyonda daha yaygın hale gelmesine neden oldu.
Darwin’in İspinozları: Galapagos Adaları’ndaki ispinozlar, farklı adalarda farklı besin kaynaklarına uyum sağlamak için farklı gaga şekilleri geliştirmiştir. Kalın ve güçlü gagalara sahip ispinozlar sert tohumları kırabilmiş, ince ve uzun gagalara sahip olanlar ise böcekleri yakalayabilmiştir.
Antibiyotik Direnci: Bakteriler arasında doğal olarak ortaya çıkan mutasyonlar, bazı bakterilerin antibiyotiklere dirençli olmasına neden olur. Antibiyotik kullanımı, dirençli bakterilerin hayatta kalmasını ve çoğalmasını sağlar, böylece bu direnç genleri popülasyonda yaygınlaşır.
Sonuç
Doğal seçilim, canlıların çevrelerine uyum sağlama sürecinin temel mekanizmasıdır ve biyolojik çeşitliliğin oluşumunda önemli bir rol oynar. Bu süreç, organizmaların değişen çevre koşullarına uygun özellikler geliştirmesine ve bu özelliklerin nesiller boyunca korunmasına olanak tanır.
3) Doğal seçilime neden olan faktörleri sıralayınız.
Doğal seçilime neden olan faktörler, bir popülasyon içerisindeki bireylerin farklı hayatta kalma ve üreme başarılarını etkileyen çevresel ve biyolojik unsurlardır. İşte bu faktörlerin ana başlıkları:
1. Çevresel Koşullar
İklim: Sıcaklık, yağış miktarı, rüzgar gibi iklimsel faktörler bireylerin yaşama ve üreme şansını etkiler.
Coğrafi Faktörler: Dağlar, nehirler, denizler gibi coğrafi engeller popülasyonları izole ederek farklı adaptasyonların gelişmesine neden olabilir.
Habitat Değişiklikleri: Orman yangınları, sel, kuraklık gibi olaylar habitatı değiştirerek belirli özelliklere sahip bireylerin avantajlı hale gelmesine neden olabilir.
2. Besin Kaynakları
Besin Kıtlığı veya Bolluğu: Besin kaynaklarının miktarı ve dağılımı, hangi bireylerin hayatta kalacağını ve üreyeceğini belirler.
Besin Türü: Farklı besin kaynakları, bireylerin beslenme alışkanlıklarına göre avantajlı veya dezavantajlı olmasına yol açar.
3. Avcı-Av İlişkileri
Yırtıcılar: Yırtıcı hayvanların varlığı, daha iyi kamufle olabilen veya hızlı kaçabilen bireylerin hayatta kalma şansını artırır.
Avcı Baskısı: Avcıların avlanma stratejileri ve yoğunluğu, popülasyon içindeki bireylerin hayatta kalma ve üreme şansını etkiler.
4. Hastalıklar ve Parazitler
Hastalık Direnci: Hastalıklara ve parazitlere karşı dirençli olan bireyler, daha iyi hayatta kalır ve daha çok ürer.
Epidemiler: Hastalık salgınları, belirli genetik özelliklere sahip bireylerin hayatta kalmasını sağlayarak gen havuzunu değiştirebilir.
5. Rekabet
Kaynak Rekabeti: Besin, su, barınma alanları gibi kaynaklar için bireyler arasında rekabet, en iyi uyum sağlayanların hayatta kalmasına yol açar.
Eş Bulma Rekabeti: Üreme fırsatları için bireyler arasındaki rekabet, belirli özelliklerin avantajlı hale gelmesine neden olabilir.
6. Genetik Faktörler
Mutasyonlar: Genetik mutasyonlar, popülasyonda yeni varyasyonlar oluşturarak doğal seçilimin işlemesi için gerekli çeşitliliği sağlar.
Genetik Sürüklenme: Rastgele olaylar sonucu bazı genetik özelliklerin popülasyonda daha yaygın hale gelmesi.
7. İnsan Etkisi
Avlanma: İnsanların yaptığı avlanma, bazı türlerin popülasyonlarını ve genetik çeşitliliğini etkiler.
Habitat Tahribatı: Ormanların kesilmesi, kirlilik gibi insan faaliyetleri, doğal seçilimi etkileyerek bazı özelliklerin avantajlı hale gelmesine neden olabilir.
Bu faktörler, doğal seçilimin popülasyonlar üzerinde nasıl çalıştığını ve belirli özelliklerin neden daha yaygın hale geldiğini anlamamıza yardımcı olur.
Varyasyon, bir popülasyon içindeki bireylerin genetik ve fenotipik özellikler açısından farklılık göstermesidir. Bu farklılıklar, aynı türdeki bireylerin çeşitli çevresel koşullara farklı şekilde uyum sağlamalarına olanak tanır.
Varyasyonun Kaynakları
Genetik Mutasyonlar:
DNA’daki değişiklikler, yeni allellerin ortaya çıkmasına neden olur.
Bu değişiklikler, genetik çeşitliliği artırır.
Genetik Rekombinasyon:
Cinsel üreme sırasında, ebeveynlerden gelen genlerin karışması sonucu yeni gen kombinasyonları oluşur.
Bu süreç, özellikle mayoz bölünme sırasında gerçekleşir.
Gen Akışı:
Farklı popülasyonlar arasında bireylerin hareketi (göç) genetik çeşitliliği artırır.
Yeni genler popülasyona girerek varyasyonu artırır.
Çevresel Faktörler:
Farklı çevresel koşullar, genlerin farklı şekilde ifade edilmesine yol açabilir.
Bu durum, fenotipik varyasyona katkıda bulunur.
Varyasyonun Önemi
Doğal Seçilim:
Varyasyon, doğal seçilimin temelini oluşturur.
Çevresel koşullara daha iyi uyum sağlayan bireyler, hayatta kalma ve üreme şansını artırır.
Adaptasyon:
Varyasyon, popülasyonların değişen çevre koşullarına uyum sağlamasını sağlar.
Genetik çeşitlilik, türlerin uzun vadede hayatta kalma şansını artırır.
Evrim:
Varyasyon, evrimsel değişimin ham maddesidir.
Zamanla, belirli özellikler popülasyonda daha yaygın hale gelir.
Örnekler
Renk Varyasyonu:
Kelebekler veya böcekler arasında farklı renkler, kamuflaj veya eş bulma şansını etkileyebilir.
İnsan popülasyonunda, bazı bireylerin belirli hastalıklara karşı dirençli olması genetik varyasyonla ilgilidir.
Varyasyon, biyolojik çeşitliliğin ve evrimsel sürecin temel taşlarından biridir. Bu farklılıklar, popülasyonların çevresel değişikliklere uyum sağlamasına ve uzun vadede hayatta kalmasına olanak tanır.
Etkinlik 2: Metni okuyun. Alp hazırlıklarının sonunda ne yapıyor?
Etkinlik 3: Metni tekrar okuyun. Kalın kelimeleri tanımlarıyla eşleştirin.
Cevap:
“8. Sınıf İngilizce MEB Yayınları Ders Kitabı Sayfa 37 Cevapları”
8. Sınıf İngilizce MEB Yayınları Ders Kitabı Sayfa 38 Cevapları
Activity 1 : Study the sentences in the boxes. Work in pairs. Add one more example in each box.
Activity 2 : Study the sentences about describing process of an omelette.
Activity 3 : Number the steps of cooking pasta from 1 to 6 and share the process of pasta by using linkers (first, second, …) in the classroom.
Etkinlik 1: Kutulardaki cümleleri inceleyin. Çiftler halinde çalışın. Her kutuya bir örnek daha ekleyin.
Etkinlik 2 : Omlet yapma sürecini anlatan cümleleri inceleyin.
Etkinlik 3: Makarna pişirme adımlarını 1’den 6’ya kadar numaralandırın ve sınıfta bağlayıcılar (birinci, ikinci, …) kullanarak makarna yapma sürecini paylaşın.
Cevap:
“8. Sınıf İngilizce MEB Yayınları Ders Kitabı Sayfa 38 Cevapları”
8. Sınıf İngilizce MEB Yayınları Ders Kitabı Sayfa 39 Cevapları
Activity 1 : Look at the pictures. Tick (✓) three of them you usually use while you are making desserts.
Activity 2 : Listen to the recording. Tick (✓) the ingredients in the list you hear.
Activity 3 : Write the recipe of your favorite dessert by using linkers (first, second, …) to describe the process.
Etkinlik 1: Resimlere bakın. Tatlı yaparken genellikle kullandığınız üç tanesini işaretleyin (✓).
