5. Sınıf Türkçe Anıttepe Yayıncılık Hoşça Kalın, Güle Güle Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22
5. Sınıf Türkçe Kitabı Hoşça Kalın, Güle Güle Metni Etkinlik Cevapları
5. Sınıf Türkçe Kitabı Sayfa 16-19-20-21-22
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. Günlük konuşmalarınızda, kullandığınız kelimelere dikkat eder misiniz? Açıklayınız.
Cevap :
Günlük konuşmalarında kullandığım kelimelere çok dikkat ederim. Bir konuşma belirlerken konuştuğum kişinin kim olduğuna göre konuşmam şekillenir. Aslında bu herkes için olması gereken ve doğru olandır. Benden büyük veya öğretmen doktor gibi resmi olması gereken yerlerde sivili seviyeli saygılı ve anlaşılır bir şekilde kısa cümlelerle söylemek istediğim şeyi ifade eder ve gerekli olan bilgileri onlara veririm. Bu gibi yerlerde sohbet etmek laubali olmak ve görevlileri gereksiz yere meşgul etmek rahatsız edicidir.
Annem babam dedem ninem halam ve teyzem gibi akraba ve yakın olan ancak yaşı benden büyük olan ve saygılı olmam gereken kişilere ise yine seviyeli sözlerime dikkat eder ancak sevgi dolu ve samimi bir şekilde onlarla konuşabilirim. Çünkü onlar benim ailemdir ve herkes ailesine bu şekilde yakın olabilir.
kardeşlerime gelince ise onlarda benim ailemden bir parça olduğu için onları da diğer büyüklerimden daha samimi ve rahat davranabilsem de yine de kalp kırmak ve kötü davranışlar gibi davranışlardan uzak durarak kibar ifadeler tercih ederim.
İster bu saydığım aile büyüklerim ister görevliler isterse de sokakta olsun insanlara selam verir sevecen ve kibar ifadelerle güzel davranırım. Çünkü bu ifadeler insanlar arasındaki ilişkiyi sağlamlaştırır ve insanların gönlünü hoş eder. Aslında ben de insanların bana bu şekilde davranmasından hoşlanıyorum. Bu şekilde davranmak insanlara değer verildigini hissettiriyor.
2.”Dil yanlışı” ne demektedir, en çok yapılan dil yanlışları nelerdir? Açıklayınız.
Cevap :
Dil yanlışı bilerek veya bilmeyerek kullanılan dilin kelimelerin yanlış telaffuz edilmesi ve yanlışlıklar yapılması anlamına gelir.Ülkemizde neredeyse her şehirde kendi yörelerine ait şiveler bulunduğu için bir çok dil yanlışı yapılmaktadır. Bu şiveler bazen o kadar çok olur ki bir şehirden farklı bir şehire giden insan bazen insanların ne söylediğini bile anlayamaz. Mersin yöresinde yabancılara oba çocuklara oranta demesi gibi eşyaların ve insanlara çok farklı kelimeler kullanılması başka bir insanın bunları anlamasını zorlaştırır. İşte bunların hepsidir yanlışlarını meydana getirir. Ülkemizin her şehrinde farklı şehirlerden gelmiş olan insanların da şivelerinin eklendiğini düşünürsek bir çok dil yanlışı bizlerle beraberdir. Özellikle batıya ve İngilizceye özenmenin getirmiş olduğu restorant cafe gibi kelimeler de Türkçedeki bazı kelimelerin unutulmasına ve dil yanlışlarının dilimize olanmış gibi yerleşmesine sebep olmuştur. Bye bye gibi kelimeler de dilimize tıpkı hoşçakal kadar yerleşmiş ve bunun bir yabancı kelime olduğunu neredeyse hatırlamayacak hale gelmişizdir.
3.Hazırladığınız telefon konuşmasını canlandırınız.
Cevap :
Mehmet: Günaydın mert uyanmış mıydın?
Mert: Günaydın Mehmet telefonun sesine uyandım.
Mehmet: Seni uyandırdığım için özür dilerim uyanmış olduğunu sandım.
Mert: Zaten kalkmam gerekiyordu hiç sıkıntı değil.
Mehmet: Nasılsın bugün bir planın var mı?
Mert: Aslında ben de senle haberleşmek ve bugün beraber biraz takılmak istiyordum.
Mehmet: Tam isabet !ne kadar da güzel olur. Peki nereye gideceğiz?
Mert: Ailem bugün senle buluşacağımı biliyor sen de ailenle görüş ve onlar da izin verirlerse parkta buluşalım.
Mehmet: Parkta buluşmak gerçekten çok iyi bir fikir zaten annem de dersen bugün parka çıkabileceğimi söylemişti.
Mert: Harika ! o zaman hadi bir şeyler ye hazırlanda çıkalım.
Mehmet: Tamam görüşürüz.
Mert: Görüşürüz
5. Sınıf Türkçe Anıttepe Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 19 Soruları ve Cevapları
1. ETKİNLİK
Soru : Metinde geçen “hoşça kalın, güle güle” sözlerini ne zaman ve hangi durumlarda kullandığınızı yazınız. Bu sözleri birer cümlede kullanınız.
Cevap :
Metin’de geçen “hoşçakalın ve güle güle”sözünü biriyle vedalaştığım zaman bu vedalaşma ister günlük hayatta karşı karşıya iken isterse de telefon veya internette konuşurken karşımda olmasa bile konuştuğum kişi ister yabancı isterse de samimi bir insan olsun her durumda kullanabilirim. Çünkü bu sözler toplumumuzda her kesimde ve her alanda kullanılabilen ve herkesçe normal görülen bir vedalaşma sözüdür. Bu yüzden ben de vedalaştığım esnada bu sözleri kullanıyorum. Bu hem konuşmamın bittiğini hem de insanları hoşça gönderme anlamı taşıdığı için kibar bir söz.
Cümleler:
- Bana hoşça kal demeden mi gideceksin?
- Bir hoşça kalı hak ediyoruvm bence.
- Bana hoşça kal dediği zaman yüreğim burkuldu.
- Hoşça kal desende senden ayrılmak istememiştim.
- Güle güle izlemeye doyamadığım güzel İstanbul.
- Güle güle güzel kuşlar, güle güle Akdeniz.
- Güle güle anne , akşam görüşmek üzere.
2. ETKİNLİK
Soru : Metinde anlamını bilmediğiniz kelimeleri defterinize not ediniz. Bu kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. Tahmininizin doğruluğunu TDK Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.
Cevap :
Punduna getirmek:
Tahmin : uygun zamanı beklemek
Sözlük Anlamı : Bir şeyi yapmak için uygun koşulları elde etmek, fırsat kollamak demektir.
Alaca:
Tahmin : karmaşık renk
Sözlük Anlamı : Birkaç rengin karışımından oluşan renk, ala
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları “Hoşça Kalın, Güle Güle” metninden hareketle cevaplayınız.
1) Yazar, yaşadığı hangi olaylardan yakınmaktadır?
Cevap :
Yazar günlük hayatta bazı vedalaşma ve selamlaşma kalıplarının yanlış yer ve yanlış zamanlarda kullanılmasından yakınmaktadır.
2) Yazar, telefon konuşması “Güle güle!” denilerek bitirildiğinde neler hissediyor?
Cevap :
Yazar telefon konuşması güle güle denilerek bitirildiğinde sanki zorla bir yere gönderiliyormuş gibi hissediyor.
3) Yazara göre telefon konuşmaları neden “Güle güle!” denilerek bitirilemez?
Cevap :
Yazara göre telefon konuşmaları güle güle denilerek bitirilmez çünkü telefon konuşmaları esnasında kişiler olduğu yerdedir bir yere gönderilmeyecektir. Bu şekilde söylenildiği zaman sanki zorla bir yere gönderiliyormuş gibi olmaktadır.
4) Yazarın Türkçenin günlük kullanımı ile ilgili düşünceleri nelerdir? Açıklayınız.
Cevap :
Yazarın türkçenin günlük kullanımı ile ilgili düşünceleri halkın tamamının yanlış ifadeler kullanması ve buna dikkat etmemesi batılılaşmaya olan özenti sebebiyle yanlış kullanımların kalıplar haline gelmesidir. Yazar bu yanlışlardan sıyrılarak Türkçemizin korunması ve kalıpların yerli yerinde kullanılmasını taraflarıdır.
5) Metinde yazar, telefonla konuşurken hangi hataların yapıldığından bahsediyor? İki tane örnek veriniz.
Cevap :
Metinde yazar telefonla konuşurken arayan kişinin güle güle diyerek kapatmasını ve telefonu bir başkası açıyor olduğu halde aradığımı söyler misin dediğinde karşıdakinin neden olmasın cevabını vermesi vermiş olduğu iki örnektir.
6) Telefonda konuşurken kullandığınız ifadelere dikkat ediyor musunuz? Neden?
Cevap :
Telefonda konuşurken kimle konuştuğuma göre kullandığın ifadelere de dikkat ediyor ve özenli cümleler seçmeye çalışıyorum.
Günlük hayatta dikkat ettiğim ve insanların karşımda olduğu zamanlarda olduğu gibi kibar ve gerekli olan konuşma kurallarına dikkat ederek konuşmaya dikkat ediyorum.
Sözlere dikkat etmek için bir insanın sadece karşımızda olması yetmez . Tıpkı telefonda da yüzyüze olduğumuz zaman ki gibi dikkatli konuşmalı ve kibar ifadeler kullanarak konuşma kurallarına dikkat etmeliyiz.
Selamlaşma vedalaşma ifadeleri genel olarak aynı olduğu için bunları kullanmakta sakınca olmamakla beraber resmi kurumlarla konuşurken resmi ve kısa konuşmak yetkilileri boş yere meşgul etmemek samimi olduğumuz kişilerle ise yine edep ve saygı içerisinde samimi olarak konuşmakda bir sakınca yoktur.
7) Yazar, metindeki bu tür konuşma hatalarına neden dikkat çekiyor olabilir? Açıklayınız.
Cevap :
Bu dil hatalarının dilimizi tahrip ettiği ve olmaması gerektiği için metinde dikkat çekiyor olabilir. Ayrıca yazar Türk dilinin korunması ve yanlış ifadelerden uzak tutulması için bir hassasiyet göstermekte ve haklı olarak bu kullanımların uygun olmadığını belirtmek istemiştir. Bu sayede yapmış olduğumuz dil hatalarına dikkat edebilecek ve bu hatalardan uzak durarak başka kelimeler kullanmak mümkün olacaktır. Yazarın yapmaya çalıştığı şey bence bu hataları göstererek doğruyu bulmamıza yardımcı olmaktır.
5. Sınıf Türkçe Anıttepe Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 20 Soruları ve Cevapları
4. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
Metnin konusu: Günlük konuşmalar yapılırken dilin doğru kullanılmaması ve hatalar
Metnin ana fikri: Günlük konuşmalarımızda dilimizi koruyarak ifadelerin doğru kullanılması gerektiğidir.
5. ETKİNLİK
Hoşça Kalın, Güle Güle” metninden alınan aşağıdaki bölümü okuyunuz.
Daha sonra dikkat ettim, yerli dizilerde de böyle oluyor konuşmalar. “Baba Evi”nde Uzun Şevki gelmiş, yeni tutulan evin badanasına yardım etmiştir. Şevki giderken “Hoşça kalın!” der, evin küçük kızı Bilge karşılık verir.
a) Yazar kendi fikrini açıklarken bir dizi adını niçin vermiştir?
Cevap :
Yazar kendi fikrini açıklarken mesajın Okur’da bir etki bırakması ve dikkat uyandırması için bu adı vermiştir. Gerçekten etkili ve dikkat çekici bir isim olmuştur.
b) Bu dizinin adını vermesinin parçaya nasıl bir katkısı olmuştur?
Cevap :
Bu dizinin adını vermesi hem yazıyor olan güvenirliği arttırmış hem de dikkat çekerek zengin bir metin haline gelmesini sağlamıştır.
c) Siz de günlük hayatta yapılan dil yanlışlarıyla ilgili örnekler yazınız.
Cevap :
Günlük hayatta yapılan dil yanlışları;
- Bayy
- Gitmiyom
- Gitmeyrum
- Geliyom
- N’aber
- Nörüyon
- Neci bu
- Zalata
- Zalatalık
- Herkez
6. ETKİNLİK
Aşağıda verilen telefon kullanma kılavuzunu inceleyiniz.
a) Farklı karakterlerde verilen kullanma kılavuzunda okumakta zorlandığınız yerler oldu mu? Açıklayınız.
Cevap :
Farklı karakterlerde verilen kullanma kılavuzunda okumakta zorlandığım yerler oldu çünkü bilmediğim karakterler içerisinde vardı ve okumakta çok zorlandım.
b) Kullanma kılavuzu; cihazınızın bakımı, saklanması, korunması vb. hakkında sizi nasıl yönlendirmektedir? Açıklayınız.
Cevap :
Kullanma kılavuzu cihaz hakkında gerekli olan bütün bilgileri veren bilgileri içerir. Okula bu sayesinde cihazın nereden ve nasıl açıldığını nasıl kapandığını hangi durumlarda nasıl kullanılması gerektiğini iş bitirildiği zaman nasıl saklanacağını ve ne yapılırsa zarar göreceğini ifade eden bilgiler vardır. Bu sayede bu kullanma kılavuzu hangi aylar için olursa olsun kişiye bilgi verir ve onu doğru şekilde yönlendirir. Köyü hakkında bilgimiz olmayan bir eşyayı nasıl kullanacağımızı bilemeyiz ve ona zarar verebiliriz.
c) Oyuncaklarınızın kullanma kılavuzunu okuyor musunuz? Neden?
Cevap :
Oyuncaklarımı kullanma kılavuzunu okuyorum. Oyuncaklarımı aldığım zaman hem merak ettiğim için hem de pilleri nasıl takıldı nereden çalıştı ve hangi şeylerin yapılmaması gerektiğini okuyarak oyuncağımı çok uzun süre kullanmış oluyorum. Kullanma kılavuzu okumadığım zamanlar pillerin değişimi veya oyuncağımın su gibi hangi etkiler olduğu zaman bozacak konusunda bilgim olmuyor ve oyuncağımı bozabiliyorum. Ancak kılavuzu okuyup bilgi sahibi olduğum zaman çok kaliteli bir şekilde oyuncağım ile beraber hoşça vakitler geçire biliyorum.
5. Sınıf Türkçe Anıttepe Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 21 Soruları ve Cevapları
7. ETKİNLİK
Soru : Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanmanın iletişimdeki önemini anlatan bir konuşma yapınız. Konuşmanızı günlük hayattan vereceğiniz örneklerle zenginleştiriniz.
Cevap :
İnsanlar birbirleriyle konuşarak anlaşırlar ve kendilerini konuşarak ifade ederler. Konuşmanın tesirli ve anlaşılabilir olması için konuşma kurallarına dikkat etmek Türkçemizi doğru etkili ve güzel bir şekilde kullanmakta olmazsa olmazdır.
Konuşma yapan ve bu konuşmalarıyla halka hitap eden tesiri yaratan insanlara baktığımız zaman kendi dillerini çok güzel bir şekilde kullandıklarını görmekteyiz. Güzel de hitap ettiğimiz kişiye veya kişilere güzel bir etki yaratmak istiyorsak Türkçemizi etkili ve doğru biçimde kullanmalıyız. Bunun için yapmanız gereken Türkçemize sahip çıkma konuşma kurallarına ve dilbilgisi kurallarını öğrenerek bu kurallar üzerinden konuşmamızı gerçekleştirmektir.
8. ETKİNLİK
Soru : Okuduğunuz metinden alınan aşağıdaki cümleleri altı çizili kelimelere dikkat ederek okuyunuz.
•“Güle güleee”ler sinirime dokunuyor.
•Kafayı takacak başka şey kalmamış gibi vedalaşmalara, iyi dileklere taktım bugünlerde.
•Bir rahatladım, bir hafifledim o kadar olur.
a) Yukarıdaki cümlelerde altı çizili kelimeler gerçek anlamda mı kullanılmıştır? Neden?
Cevap :
Yukarıdaki cümlelerde altı çizili kelimeler mecaz anlamlarıyla kullanılmıştır. Mesela sinirime dokunuyor kelimesi gerçekten sinir uçlarına dokunduğundan değil canını sıktığından ve zoruna gittiğindendir.
Kafaya takmak kişinin başına bir şey takmasından değil bununla ilgili düşünmesinden ve aklının onda kalmasından dolayı kullanılmıştır.
Hafiflemek kelimesi ağırlığının azalması sonucunda olmamış bilakis kişinin rahatlamasını ifade etmektedir. Bu yüzden kelimelerin hepsi mecaz anlamlıdır.
b) Bu kelimelerin gerçek anlamıyla yukarıdaki anlamı arasında fark var mıdır? Açıklayınız.
Cevap :
Bu kelimelerin gerçek anlamıyla aralarında çok büyük farklar vardır. Sinirime dokunmak gerçek anlamda kullanılsaydı gerçekten vücudu içerisindeki olan sinirlere dokunmak manası taşırdı ancak burada kişinin sinirlenmesi ve hoşuna gitmeyen durumlardan bahsedilmektedir.
Kafaya takmak gerçek anlamda kullanılsaydı kişinin başına bir şey takması manasında kullanılmış olurdu. Ancak sözler başa takılacak nesneler değil bilakis burada kastedilen kişinin bu konu hakkında düşünmesi ve kafasını yormasıdır.
Hafiflemek kelimesi gerçek manada kullansaydı ortada bir yükün olması o insanın bir şey taşıyor olması gerekirdi ki burada böyle bir durum söz konusu değildir.
Bu örneklerde görüldüğü gibi mecaz anlamlar gerçek anlamlardan çok uzak manalar taşımaktadır.
c) Aşağıda verilen kelimeleri mecaz anlam içerecek şekilde cümlede kullanınız.
(tutmak -bağlamak -soğuk-sert)
Cevap :
Tutmak :
- Sana verilen sözleri tutmalısın
- Bir söz tutsan ne başarılar elde edeceksin
- Söz tutmadığından bunlar başına geliyor zaten.
- Tutulacak söz söylese tutarım zaten.
Bağlamak :
- Sana hemende ne kadar çok bağlandım.
- Bağlanacak insan değilmiş, çok geç anladım.
- Bağlanacağın insanlara çok dikkat etmelisin.
- Anne ile çocuk arasındaki “güvenli bağlanma” hayatın her alanını etkileyecek kadar önemli.
Soğuk :
- Soğuk bakışların beni rahatsız ediyor.
- İçimde sana karşı büyük bir soğukluk hissediyorum.
- Soğuk tavırlar yerine samimiyeti tercih etmelisin.
- Ne kadar da soğuk bir insan bu.
Sert :
- Babam sert mizaçlı bir insandı.
- Aslında sert mizaçlı insan yoktur bu bir seçimdir ve tedavi edilebilir.
- Sert bakışlar ve katı yürekleri hiç sevmem.
- Yanlış karşısında bu kadar sert tutum sana kaybettirir.
9. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki kutucuklarda verilen sözleri kullanarak bir metin yazınız. Yazınıza başlamadan önce bir taslak oluşturunuz.
(güle güle-hoşça kal-merhaba-arkadaş-gülümseme)
Cevap :
- Yazıma önce anlamlı bir giriş yapacağım.
- Girişten sonra yazımın amacını açıklayacağım.
- Mananın kuvvetlenmesi için örneklerle yazımı kuvvetlendireceğim.
- Yazımı toparlayıp son kelimeleri söyleyerek sonuç cümlesi ile bitireceğim.
İster veda ister anda en güzel şey selam vermek
Güneş ışıkları yüzünüze vurup sizi uyandırdığı zaman güne selam vererek başlayın. Size uyanmanız için doğan güneş ışıklarını kuşlara ve sizi selamlayan doğayı park ederek selam verin.
Yüzde beliren sıcak bir gülümsemeyle sizi sesli ve sessiz selam diyen arkadaşlara iştenlikleri ve bütün güzellikleri merhaba diyerek selam verin.
Selam verdikten sonra geçtiğimiz her yola her insana ve her varla hoşça kal güle güle diyerek onları uğurlayın. Siz böyle yaptıkça doğanın da sizi selamladığını ve içinizde bir huzuru beklediğini fark edeceksiniz.
5. Sınıf Türkçe Anıttepe Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 22 Soruları ve Cevapları
BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK
Soru : Türk kültüründe misafirin önemini ve misafirliğin sosyal hayattaki yerini belirten bir konuşma hazırlayınız. Konuşmanızı misafirliği konu alan görsellerle destekleyiniz. Konuşmanız için prova yapmayı unutmayınız.
Cevap :
Türk kültüründe misafirin önemi çok büyüktür. Ülkemizin her yerinde ve diğer devletlerde Türkler misafirperverlikleri ile ve cömertlikleri ile tanınırlar. Hangi şehre giderseniz gidin insanların seni sevgiyle Kucakladıklarını ve kendileri gelen misafirlerin ne kadar güzel ağırladıklarını göreceksiniz. Sıcak samimi bir yüz ,içten bir sohbet ,hoşgeldinler, güle güleler ,ikramlar ve tatlı konuşmalarla misafirler el üstünde tutulmakta ve gidene kadar kendisiyle ilgilenilmektedir. Bir misafir misafirliğe gittiği zaman hoşça karşılandığını bilir ve o gönül huzuruyla misafir olmaktan keyif alır. Kültüründe misafire yedirmek ve aç olmasa bile evde olandan ve en güzelinden ikram etmek Türk’ün türünün en büyük adetlerindendir.
