8. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı 4. Ünite Ünitemizi Değerlendirelim Cevapları Sayfa 108, 109, 110, 111
4. Ünite Ünitemizi Değerlendirelim Cevapları
8. Sınıf Din Kültürü Meb Yayınları Kitabı Sayfa 108-109-110-111
A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.
1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) istişareye verdiği önemi örneklerle açıklayınız.
Kısa Cevap : “Hz. Muhammed’in (s.a.v.) istişareye verdiği önemi örneklerle açıklayınız.” ile ilgili kısa cevabı için tıklayınız.
Uzun Cevap :
“…İş konusunda onlarla müşavere et.” (Âl-i İmran, 3/159.) ayetinden ötürü Peygamber Efendimiz istişareye büyük önem vermiştir.
- Bedir’de Mekkeli müşriklerle savaş kararından sonra, ordunun duracağı yer konusunda konusunda fikrini söyleyen Hz. Hubâb b. Münzir’in görüşüne göre amel edilmiştir. Hubâb b. Münzir bu konuda şöyle der: “Hz. Peygamber ile Bedir günü savaşa ben de katıldım. Hz. Peygamber, Bedir kuyusunun yanına geldi ve kuyunun arkasına mevzilenmeye karar verdi.
Ben de: “Ey Allah’ın elçisi! Burası Allah’ın seni yerleştirdiği bir yer mi yoksa bir harp taktiği, bir görüş veya tuzak gereği takdiriniz mi?” diye sordum. Hz. Peygamber buyurdu ki: “Elbette ki o harp, rey ve hile sonucudur.” Ben de: “Ya Rasulallah! Burası konaklama yeri için uygun değildir. İnsanları kaldır ve bizimle müşriklerin en yakınındaki suya gel. Sonra o suyun ötesindeki kuyuların sularını bozalım. Orada bir havuz yapalım ve su ile dolduralım ki Kureyş ile savaştığımızda biz içelim onlar ise içmesinler.” Bunun üzerine Hz. Peygamber dedi ki: “Hakikaten reyle iyi yol gösterdin.” Hz. Peygamber beraberindeki insanlarla Bedir kuyularına geldi. Emri ile su kuyuları kapatıldı. Müslümanların yanında konakladığı su kuyusunun üzerinde ise bir havuz yaptı. Böylece düşman sudan mahrum bırakılmış oldu. (İbn Hişâm, Abdülmelik b. Hişâm, es-Siretü’n-Nebeviyye, Beyrut, 1971, II, 272.)
- Hudeybiye antlaşmasının maddeleri sahabeye ağır gelince bir an boş bulunmuş ve geri dönmek istememişlerdi.Peygamber Efendimiz, Ümmü Seleme’nin yanına geldi, karşılaştığı durumu ona bildirdi. Ümmü Seleme annemiz , Hz. Peygambe r’e sahabenin yanına çıkmasını hiç kimseyle konuşmadan kurbanını kesmesini ve başını tıraş etmesini söyledi. Hz. Peygamber de aynen dediğini yaptı. Hz. Peygamber’i gören sahabe de kurbanlarını kesip birbirlerini tıraş etmeye başladılar. (Buhari, Şurût, 15.)
- Hz. Aişe şöyle demiştir: “Ya Rasulallah! Kadınlarla nikâh akitleri hususunda istişare edilir mi?” diye sordum. Hz. Peygamber: “Evet (kadınlarla nikâh akitleri hususunda istişare edilir.)” buyurdu. Ben: “(Ya Rasulallah!) Bakire bir kız, evlilik konusu danışıldığında utangaçlığı sebebiyle sıkıntı çekebilir.” dedim. Hz. Peygamber: “Onun susması, izin verdiği anlamına gelir” dedi.
2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) örnek davranışlarının toplumsal hayattaki önemini açıklayınız.
Uzun Cevap :
“Andolsun ki, sizden Allâh’a ve âhiret gününe kavuşacağını uman ve Allâh’ı çok zikreden (mü’min)ler için Rasûlullâh’ta üsve-i hasene (en mükemmel bir örnek) vardır.” (el-Ahzâb, 21)
Sen elbette yüce bir ahlâk üzeresin. ( Kalem/4. ayet)
Peygamber Efendimiz hadisi şerifte “Ben rahmet ve savaş peygamberiyim.” buyurdu. (Ahmed, IV, 396)
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin ahlakı hakkında sorulduğunda ahlakının Kur’an olduğu ve Kur’an ayetlerindeki bir ahlaka sahip olduğu ifade edilmektedir.
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’e kendinde ne kadar çok işkence ve kötülük yapılsa da karşılık vermediği ve affettiği sadece dini konularda ve dine zarar gelecek bir tutumda veya yetim kadın gibi birinin haksızlığa uğrayacağı durumlarda sinirlendiği ve müdahale ettiği ifade edilmektedir.
Zaten bir insanda olması gereken güzel ahlak budur ki kendisine olanı affetmek ancak masum olan bir kimsenin hakkını arayarak ona yardım etmesidir.
Bizler hangi konularda nasıl davranmamız gerektiğini ve Allah’ın hangi durumlarda hangi davranışlardan razı olduğunu bilmek için peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin hayatına bakıyor ve ona göre hayatımızı düzenliyoruz.
Kur’an-ı Kerim ayeti kerimelerde bizlere nasıl davranacağımız konusunda bilgiler vermiş ayetlerin açıklaması ve birçok konuda nasıl davranılması gerektiği konusunda ise Peygamberimizi örnek olarak göstermiştir.
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem ve hadisi şeriflerin tutumlarına baktığımız zaman hangi hareketlerin Allah’ın razı olacağına hangi hareketlerin de Allah’ın gazabına sebep olacağına dair bilgi edinmiş oluruz.
Ayrıca ayeti kerimelerde Allah Teala “Bana ve resulüme uyun “ayetlerinden dolayı peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’e uymak da Allah’ın emridir.
3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hakkı gözetmesi ve insanlara değer vermesi ile ilgili hadislerinden örnekler yazınız.
Uzun Cevap :
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hakkı gözetmesi ve insanlara değer vermesi ile ilgili hadislerinden örnekler
”Aynen iki elin parmakları gibi, insanlar da birbirine eşittir. Hiç kimse, kimse üzerinde hak iddia edemez. Siz kardeşsiniz.”
”Allah, insanlara karşı merhametli olmayanlara merhamet etmeyecek.”
”Cennetlikler üç gruptur. Bunlar: Âdil ve başarılı devlet başkanı, Yakınlarına ve Müslümanlara karşı merhametli ve yufka yürekli olan kişi, Ailesi kalabalık olduğu halde haram kazançtan sakınıp kimseden bir şey istemeyen adamdır.” Müslim, Cennet 63
”Bir saat veya bir gün adaletle hükmetmek, bir sene veya altmış sene nafile ibadet’ten hayırlıdır.” el-Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, II, 58, 1721
Mahzunoğulları kabilesinden Fatıma adında asil bir kadın hırsızlık yapmıştı. O kadının cezalandırmaması için ashabdan Hz. Üsame b. Zeyd’i Peygamberimize gönderdiler. Bu duruma çok kızan ve üzülen Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Nasıl oluyor da bazı kimseler, Allah’ın kanunu karşısında aracı olmaya kalkışıyor. Sizden öncekilerin mahvolmasının sebebi şudur: İçlerinden asil, ileri gelen birisi hırsızlık yapınca, onu serbest bırakıyor, zayıf ve fakir bir kimse hırsızlık yapınca, onu cezalandırıyorlardı. Allah’a yemin ederim ki Muhammed’in kızı Fatıma hırsızlık yapsaydı, onun da cezasını verirdim.”
Peygamberimiz’in küçük torunları Hasan ve Hüseyin aynı anda Peygamberimiz’den su istediler. Peygamberimiz önce Hasan’a sonra da Hüseyin’e su verdi. Bunun üzerine Hz. Fatıma, “Babacığım suyu neden önce Hasan’a verdin. Hasan’ı daha mı çok seviyorsun” diye sordu. Peygamberimiz: “Hayır, ilk önce suyu Hasan istedi” cevabını verdi. Sevgili Peygamberimiz torunlarını severken de adaletli seviyor, hak geçirmiyordu. “Bağış ve ihsanlarınızda çocuklarınıza adaletli davranınız. Eğer ben birini üstün tutacak olsaydım, kızları üstün tutardım” buyurmuştur.
Bir gün Hz. Peygamber sahabeden bir grupla otururken yakınlarından bir cenaze geçmiş ve Peygamberimiz (s.a.v.) cenazeyi görünce ayağa kalkmıştı. Yanında bulunanlar, onun bir Müslüman cenazesi olmadığını, Yahudi cenazesi olduğunu söyleyerek, ‘ayağa kalkmanız gerekmezdi’ demek istemişlerdi.
“Ben sadece bir beşerim. Sizler bana muhâkeme olmak üzere geliyorsunuz. Belki biriniz, delilini getirmekte diğerinden daha becerikli olabilir ve merâmını daha iyi anlatabilir. Ben de dinlediğime göre o kimsenin lehinde hüküm veririm. Kardeşinin hakkını alıp da birinin lehine hüküm verirsem, ona cehennemden bir pay ayırmış olurum.” (Buhârî, Şehâdât, 27; Müslim, Akdiye, 4)
Sa‘d bin Atval -radıyallahu anh- anlatıyor:
“Kardeşim vefat etmiş ve üç yüz dirhem mal ile bakıma muhtaç çoluk çocuk bırakmıştı. Bıraktığı parayı âilesine harcamak istiyordum. Resûlullah:
“–Kardeşin borcu sebebiyle hapsedilmiş durumda, borcunu ödeyiver!” buyurdu. Ben:
“–Yâ Rasûlullah! Ben onun borçlarını ödedim. Sadece bir kadının iddia edip delil getiremediği iki dinâr kaldı” dedim. Rasûl-i Ekrem Efendimiz:
“–O kadına iddia ettiği iki dinarı ver. Çünkü kadın hakîkati söylemektedir” buyurdu.” (İbn-i Mâce, Sadakât, 20)
“Müslüman, dilinden ve elinden müslümanların zarar görmediği kimsedir…” (Buhârî, Îmân, 4-5)
“Ey insanlar! Kimin üzerine geçmiş bir hak varsa onu hemen ödesin, dünyada rezil rüsvâ olurum diye düşünmesin! İyi biliniz ki; dünya rüsvâlığı âhirettekinin yanında pek hafiftir.” buyurdu. (İbn-i Esîr, el-Kâmil, II, 319; İbn-i Sa’d, II, 255)
“Kimin üzerinde din kardeşinin ırzı, nâmusu veya malıyla ilgili bir zulüm varsa, altın ve gümüşün bulunmayacağı kıyâmet günü gelmeden evvel o kimseyle helâlleşsin. Yoksa kendisinin sâlih amelleri varsa, yaptığı zulüm miktarınca sevaplarından alınır, (hak sahibine verilir.) Şayet iyilikleri yoksa, zulüm yaptığı kardeşinin günahlarından alınarak onun üzerine yükletilir.” (Buhârî, Mezâlim 10, Rikâk 48)
“Aranızda mallarınızı bâtıl sebeplerle yemeyin. İnsanların mallarından bir kısmını, bile bile haksız yere yemek için, mallarınızı hâkimlere rüşvet olarak vermeyin.” (el-Bakara, 188)
4. Hangi davranışlarımız güvenilir bir insan olduğumuzu gösterir? Açıklayınız.
Kısa Cevap : “Hangi davranışlarımız güvenilir bir insan olduğumuzu gösterir? Açıklayınız.” ile ilgili kısa cevabı için tıklayınız.
Uzun Cevap :
Güvenilir bir insan olduğumuzu gösteren davranışlarımızdan bir tanesi dürüst olmamız ve doğruluktan ayrılmamamızdır.
Güvenilir bir insan yalan söylemeyen insandır ki yalan söyleyen bir insana güvenilemez.
Bir insanın diğer insana güvenmesi için kendisine şaka yolunu bile olsa yalan söylememesi ve daima doğru olması gerekmektedir.
Doğru olan insan zor durumlarda bile doğruyu tercih edeceği için ona güvenme kolaylaşacaktır.
Güvenilir bir insan olduğumuzu gösteren davranışlarımızdan bir tanesi de adakat ve sadık olarak insanlara ihanet etmemektir.
Her insan güvenilir ve sadık olan insanlarla beraber olmak ihanete uğramayacağından emin olmak ister.
İnsanlar ister arkadaşları tarafından isterse eşleri tarafından daima güvende olduğunu bilmek onların sadık olmasını beklemektedir.
Güvenilir bir insan olduğumuzu gösteren davranışlarımızdan bir tanesi samimi olmak ve olduğu gibi olarak insanlara farklı davranmamaktır.
Belli bir insan olduğumuzu gösteren davranışlarımızdan bir tanesi sır tutmak ve bize verilen sırları ne olursa olsun yaymamak ve bu konuda gevşeklik göstermemektir.
Sıra olmasa bile insanların duyulmasını istemediği özel halleri başkasına anlatmamak hem bizleri yanında olduğumuz kişiler tarafından hem de diğer insanlar tarafından güvenilir bir insan olarak tanıtacaktır.
Güvenilir insanlar aynı zamanda yardımsever insanlardır ki bizim de başımıza bir şey gelme ihtimali olduğu zaman bizim de yardımımıza koşacaklarını bilmek onlara güvenmemizi sağlayacaktır.
Güvenilir bir insan olduğumuzu gösteren davranışlardan bir tanesi de emanete dikkat etmek ve emaneti ihanet etmemektir.
Emanete riayet eden insanlar insanların emanet etmiş olduğu şeyleri zayi etmez ve onları koruyarak muhafaza eder zamanı geldiğinde ise sahiplerine teslim ederler.
5. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) azim ve kararlılığını örneklerle açıklayınız.
Kısa Cevap : “Hz. Muhammed’in (s.a.v.) azim ve kararlılığını örneklerle açıklayınız.” ile ilgili kısa cevabı için tıklayınız.
Uzun Cevap :
Hz Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem azim ve kararlılık konusunda insanları büyük bir örnektir.
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem peygamberliğinden önce de adalet ve doğruluk konusunda insanları örnek olmuş o kadar zulüm ve işkence ortamında bile doğruluktan vazgeçmemiştir
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’e gerek işkence gerek farklı tekliflerle yaklaşılmasına rağmen azim ve kararlılığını devam ettirmiş davasından asla vazgeçmeyeceğini ifade ederek büyük bir kararlılık örneği göstermiştir
Yaşamış olduğu türlü türlü imtihanlar ve zor durumlara rağmen davasından asla vazgeçmemiş ölene kadar görevine hakkıyla yerine getirmiştir
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem sadece sağlıklı zamanlarında değil gerek hastalık zamanlarında tehlikede olduğu zamanlarda bile davasından vazgeçmemiş büyük bir kararlılık ve sabırla nsanları İslam’a davet etmiştir
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem inanmayanlara da sabırlı davranmış onlar inanıncaya kadar abrederek İslam’a davet etmeye devam etmiştir.
İslamiyeti tebliğ ederken birçok işkence ve hakarete maruz kalmış una rağmen İslamiyeti tebliğ etmekten ve cesaretten asla vazgeçmemiştir.
B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. “Haksız yere bir serçeyi veya daha küçük bir hayvanı öldüren insandan Allah bunun hesabını mutlaka soracaktır.” (Nesâî, Dahâyâ, 42.)
Yukarıda verilen hadiste Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hangi özelliğine vurgu yapılmaktadır?
A) Adaleti
B) Dürüstlüğü
C) Güvenilirliği
D) Merhameti
8. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Meb Yayınları Ders Kitabı Sayfa 109 Cevapları
2. Hz. Muhammed (s.a.v.) İslam’ı anlatmak için bir gün Taif’e gitmişti. Ancak Taifliler Mekke müşriklerinin kışkırtmasıyla Hz. Muhammed’e (s.a.v.) şiddetli bir tepki gösterdiler. Hz. Peygambere taş fırlattılar, geçeceği yollara diken attılar. Hz. Peygamber buna çok üzüldü ve onlar için, “Rabbim, halkımı bağışla, onlar ne yaptıklarının farkında değiller.” diye dua etti. (Buhârî, Enbiyâ, 54.)
Yukarıda verilen örnekte asıl vurgulanmak istenen nedir?
A) Hz. Muhammed (s.a.v.) İslam’ı yaymak için farklı şehirlere gitmiştir.
B) Hz. Muhammed’e (s.a.v.) taş atmışlardır.
C) Hz. Muhammed (s.a.v.) çok üzülmüştür.
D) Hz. Muhammed (s.a.v.) affedicidir.
3. Hz. Peygamber, Uhud savaşında Medine’de kalıp savunma yapılması görüşündeydi. Ancak arkadaşlarının çoğu meydan savaşı yapılmasını istemişti. Bunun üzerine Hz. Muhammed (s.a.v.) kendi görüşünden vazgeçti.
Yukarıda verilen örnekte Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hangi yönü vurgulanmaktadır?
A) Hz. Muhammed (s.a.v.) merhametliydi.
B) Hz. Muhammed (s.a.v.) istişareye önem verirdi.
C) Hz. Muhammed (s.a.v.) cesur ve kararlıydı.
D) Hz. Muhammed (s.a.v.) hakkı gözetirdi.
4. Hz. Muhammed (s.a.v.) peygamberliğinden önce de haksızlıkların karşısında duruyor ve haklının yanında yer alıyordu. Bundan dolayı Erdemliler Topluluğu’na (Hilfü’l-Fudûl) katılmıştır. Bu yolla haksızlığa uğrayan, güçsüz ve kimsesiz insanların hakkını korumuştur.
Yukarıda verilen bilgiye göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi çıkarılamaz?
A) Hz. Muhammed (s.a.v.) peygamber olmadan önce de adaletlidir.
B) Erdemliler Topluluğu güçsüzlerin hakkını savunmaktadır.
C) Hz. Muhammed (s.a.v.) kimsesizlerin yanındadır.
D) Hz. Muhammed (s.a.v.) Hilfü’l-Fudûl’un en genç üyesidir.
5. Hz. Muhammed (s.a.v.), davasından vazgeçmesi için müşriklerin yaptığı cazip teklifleri geri çevirmiş ve onlara şu cevabı vermiştir: “Güneşi sağ elime, ayı da sol elime koysalar yine de yolumdan dönmem.”
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi yukarıda verilen örnekte Hz. Muhammed (s.a.v.) ile ilgili belirtilen özelliklerden biridir?
A) Hz. Muhammed (s.a.v.) bilgiye önem verirdi.
B) Hz. Muhammed (s.a.v.) müsamahalıydı.
C) Hz. Muhammed (s.a.v.) kararlıydı.
D) Hz. Muhammed (s.a.v.) danışarak iş yapardı.
8. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Meb Yayınları Ders Kitabı Sayfa 110 Cevapları
C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri verilen kelimelerle doldurunuz.
(üsve-i hasene, istişare, sebat, sıdk, emanet, azim)
- Doğruluk, sıdık kavramıyla ifade edilir ve dürüst olmak, kimseyi aldatmamak, kendi aleyhine bile olsa her zaman doğruyu söylemek gibi davranışlarla kendini gösterir.
- Hz. Muhammed’in (s.a.v.) örnekliği Kur’an-ı Kerim’de üsve-i hasene kavramıyla ifade edilir.
- Peygamberlerin özelliklerinden biri olan emanet güvenilir olmak anlamına geldiği gibi insan ilişkilerinde vazgeçilmez ahlaki bir ilkedir.
- Hz. Peygamber (s.a.v.) herkesi ilgilendiren önemli konularda arkadaşlarına danışmış ve Müslümanlarla istişare sonucunda verilen kararlara uygun hareket edilmiştir.
- Hz. Muhammed (s.a.v.) “Güneşi sağ elime, Ay’ı da sol elime koysalar yine de yolumdan dönmem.” buyurarak sebat ve kararlılığını dile getirmiştir.
- Mümin şartlar ve durumlar ne olursa olsun imanında kesin bir sebat ve azim gösterir.
D. Aşağıdaki cümleler doğruysa başına (D), yanlışsa (Y) yazınız.
- ( Doğru ) Hz. Muhammed (s.a.v.) hikmetli sözleriyle insanları iyiye ve güzele yönlendirmiştir.
- ( Yanlış ) Hz. Muhammed’in (s.a.v.), arkadaşlarına danışarak yaptığı işlere “üsve-i hasene” denir.
- ( Doğru ) Hz. Muhammed’in (s.a.v.) bireye ve topluma en güzel örnek olması özelliğini Kur’an-ı Kerim “üsve-i hasene” olarak nitelemektedir.
- ( Doğru ) Hz. Muhammed (s.a.v.) haksızlıklarla mücadele etmek için gençliğinde “Erdemliler Cemiyeti”ne katılmıştır.
- ( Yanlış ) Kureyş suresinde Fil Olayı’ndan bahsedilmektedir.
- ( Doğru ) Hz. Muhammed’in (s.a.v.) kişisel özelliklerinden biri de cesur olmasıdır.
- ( Yanlış ) Hz. Muhammed (s.a.v.) sadece yaşadığı döneme ve topluma örnek olmuştur.
- ( Doğru ) Hz. Peygamber (s.a.v.) herkesi ilgilendiren önemli konularda arkadaşlarına danışmış ve Müslümanlarla istişare sonucunda verilen kararlara uygun hareket etmiştir.
8. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Meb Yayınları Ders Kitabı Sayfa 111 Cevapları
Aşağıdaki soruları cevaplayarak bulmacayı çözünüz.
Soldan Sağa
- 5. Bir iş ve davranışta azim ve sebat göstermek, bir konuda iyi düşündükten sonra verilen karardan dönmemek. (KARARLILIK)
- 6. Kararında ya da sözünde azimli olmak, bir işi sonuna kadar götürmek. (SEBAT)
- 8. Hz. Peygamberin mensup olduğu kabile ve bir sure adı. (KUREYŞ)
- 10. Bir kimsenin ya da herhangi bir canlının karşılaştığı kötü durumdan dolayı üzüntü duymak, onların acı ve sıkıntılarına duyarlı olmak. (MERHAMET)
Yukarıdan Aşağıya
- 1. Dürüst olmak, kimseyi aldatmamak, kendi aleyhine bile olsa her zaman doğruyu söylemek. (DOĞRULUK)
- 2. Güç ve tehlikeli bir işe girişirken kişinin kendinde bulduğu güven duygusu. (CESARET)
- 3. Bir kimseye kuşku duymadan inanmak ve güvenmek. (EMANET)
- 4. Bir konuda doğruyu bulmak için bilgisi olan kişilerle görüşmek ve fikir alışverişinde bulunmak. (İSTİŞARE)
- 7. Karar vermek, bir şeyi yapmak hususunda büyük bir kararlılıkla gayret göstermek. (AZİM)
- 9. Güvenilir kimse. (EMİN)
